ค่าทดแทนความรับผิดชอบในการกระทำที่ชอบด้วยกฎหมายของหน่วยงานทางปกครอง

Abstract

การศึกษาค้นคว้าอิสระนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาแนวคิดและทฤษฎีเกี่ยวกับความรับผิดของรัฐหรือฝ่ายปกครอง (2) ศึกษาหลักความรับผิดโดยปราศจากความผิดของรัฐหรือฝ่ายปกครองในประเทศฝรั่งเศส และประเทศไทย และ (3) ศึกษาแนวทางที่มีความถูกต้องเหมาะสมและเป็นธรรม ในการพิจารณากำหนดเงินค่าทดแทนความรับผิดในการกระทำที่ชอบด้วยกฎหมายของหน่วยงานทางปกครอง กรณีที่ไม่มีกฎหมายเฉพาะกำหนดไว้ การศึกษาค้นคว้าอิสระนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพด้วยวิธีวิจัยเอกสารเป็นหลักทั้งจากหนังสือ วารสาร วิทยานิพนธ์ ตลอดจนคำพิพากษาและคำสั่งของศาลปกครอง ผลการศึกษาพบว่า (1) แนวคิดเกี่ยวกับความรับผิดของรัฐเกิดขึ้นหลังจากการปกครองระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์สิ้นสุดลง ซึ่งมีทฤษฎีเกี่ยวกับความรับผิดของรัฐที่สำคัญแบ่งได้เป็น 2 ส่วน คือ ทฤษฎีในส่วนที่ว่าด้วยความรับผิดทางละเมิดและทฤษฎีในส่วนที่ว่าด้วยความรับผิดโดยปราศจากความผิด (2) ในประเทศฝรั่งเศสความรับผิดในการกระทำที่ชอบด้วยกฎหมายของรัฐหรือฝ่ายปกครองเป็นไปตามทฤษฎีความรับผิดโดยปราศจากความผิด ซึ่งให้อำนาจตุลพินิจอย่างกว้างแก่ศาลในการทําหนดค่าเสียหาย สําหรับในประเทศไทย กรณีความรับผิดในการกระทำที่ชอบด้วยกฎหมายของหน่วยงานทางปกครอง กรณีที่ไม่มีกฎหมายเฉพาะกำหนดไว้ ตามแนวคำพิพากษาของศาลปกครอง มีทั้งกรณีที่ศาลกำหนดเงินค่าทดแทนให้โดยยึดถือตามหลักเกณฑ์ที่ออกโดยฝ่ายปกครอง และกรณีที่ศาลพิจารณาถึงความเสียหายที่เกิดขึ้นจริง และ (3) เพื่อให้การกำหนดเงินค่าทดแทนความรับผิดในการกระทำที่ชอบด้วยกฎหมายของหน่วยงานทางปกครอง กรณีที่ไม่มีกฎหมายเฉพาะกำหนดไว้ มีความชัดเจน มีความถูกต้องเหมาะสมและเป็นธรรมต่อผู้เสียหายและสังคม ผู้ศึกษาได้เสนอแนะแนวทางในการกำหนดเงินค่าทดแทน โดยให้นำหลักความรับผิดโดยปราศจากความผิดมาใช้ และพิจารณากำหนดเงินค่าทดแทนแก่ผู้เสียหาย โดยคำนึงถึงความเสียหายจริงที่ผู้เสียหายได้รับจากการกระทำของหน่วยงานทางปกครอง