ข้อยกเว้นความรับผิดตามธรรมนูญกรุงโรมว่าด้วยศาลอาญาระหว่างประเทศกับกฎหมายอาญาไทย

Abstract

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) พิจารณาถึงหลักการและสภาพปัญหาที่เกิดขึ้นในเรื่องเหตุยกเว้นความรับผิดตามหลักธรรมนูญกรุงโรมว่าด้วยศาลอาญาระหว่างประเทศ (2) เปรียบเทียบเหตุยกเว้นความรับผิดตามธรรมนูญกรุงโรมว่าด้วยศาลอาญาระหว่างประเทศ และกฎหมายอาญาไทย (3) วิเคราะห์หาแนวทางที่เหมาะสมในการปรับใช้ข้อยกเว้นความรับผิดทางอาญาจากการเปรียบเทียบเหตุยกเว้นความรับผิดตามกฎหมายอาญาระหว่างประเทศและกฎหมายอาญาของไทย ผลการศึกษาพบว่า (1) ข้อยกเว้นความรับผิดทางอาญาตามธรรมนูญกรุงโรมว่าด้วยศาลอาญาระหว่างประเทศมีหลักการและสภาพปัญหาคล้ายกับข้อยกเว้นความรับผิดทางอาญาของไทย แต่อาจแตกต่างกันบ้างในเรื่องรายละเอียด (2) มีข้อยกเว้นความรับผิดทางอาญาตามธรรมนูญกรุงโรม ที่แตกต่างกันอย่างชัดเจนที่กฎหมายอาญาของไทยยังไม่ยอมรับข้อยกเว้นความรับผิดทางอาญาอื่น ในขณะที่กฎหมายอาญาระหว่างประเทศยินยอมให้ผู้ถูกกล่าวหายกขึ้นต่อสู้ต่อได้กว้างขวางกว่าเพราะข้อยกเว้นความรับผิดทางอาญาตามที่ระบุไว้ในข้อ 31 แห่งธรรมนูญกรุงโรมไม่ได้ถือว่าเป็นที่สุด แต่ตามวรรค 3 ได้อ้างธรรมนูญกรุงโรมข้อ 21 ซึ่งกำหนดให้ศาลสามารถปรับใช้ข้อยกเว้นความรับผิดทางอาญาตามธรรมนูญกรุงโรมเป็นลำดับแรกและด้วยเหตุผลทางด้านความเหมาะสมสามารถปรับใช้หลักการและกฎเกณฑ์ของกฎหมายระหว่างประเทศได้และนอกจากนั้นยังสามารถปรับใช้หลักเกณฑ์ทั่วไปของกฎหมายที่สืบเนื่องมาจากศาลตามกฎหมายภายในรัฐของระบบกฎหมายภายในโลกได้ด้วย (3) ข้อเสนอแนะการวิจัยคือสมควรปรับปรุงกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญาของไทยที่เกี่ยวข้องกับข้อยกเว้นความรับผิดทางอาญาของไทยอาจสามารถพัฒนาให้รับฟังข้อยกเว้นความรับผิดทางอาญาอื่นได้ด้วย