บทบาทการเป็นหัวคะแนนของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) ในการเลือกตั้งนายกและสมาชิกองค์การบริหารส่วนตำบลของจังหวัดหนึ่งในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ พ.ศ. 2564

Abstract

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา (1) ปัจจัยที่นำมาสู่การแสดงบทบาทการเป็นหัวคะแนนของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านในการเลือกตั้งนายกและสมาชิกองค์การบริหารส่วนตำบลที่อำเภอแห่งหนึ่งของจังหวัดหนึ่งในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ พ.ศ. 2564 (2) การแสดงบทบาทของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านในการเลือกตั้งนายกและสมาชิกองค์การบริหารส่วนตำบลที่อำเภอแห่งหนึ่งของจังหวัดหนึ่งในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ พ.ศ. 2564 และ (3) ผลกระทบจากการแสดงบทบาทของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านในการเลือกตั้งนายกและสมาชิกองค์การบริหารส่วนตำบลที่อำเภอแห่งหนึ่งของจังหวัดหนึ่งในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ พ.ศ. 2564 การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยการศึกษาวิจัยเอกสารและการสัมภาษณ์ด้วยการเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเฉพาะเจาะจง คือ นายกและสมาชิกองค์การบริหารส่วนตำบลที่อำเภอแห่งหนึ่งของจังหวัดหนึ่งในภาคตะวันออกเฉียงเหนือจำนวน 11 คน อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านในตำบลที่อำเภอแห่งหนึ่งของจังหวัดหนึ่งในภาคตะวันออกเฉียงเหนือจำนวน 10 คน และประชาชนผู้มีสิทธิเลือกตั้งในเขตตำบลที่อำเภอแห่งหนึ่งของจังหวัดหนึ่งในภาคตะวันออกเฉียงเหนือจำนวน 10 คน รวมเป็นจำนวนทั้งสิ้น 31 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ แบบเก็บเอกสารและแบบสัมภาษณ์ เป็นการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงพรรณนา ผลการวิจัยพบว่า (1) ปัจจัยที่นำมาสู่การแสดงบทบาทการเป็นหัวคะแนนของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านได้แก่ ปัจจัยทางด้านการเมือง คือ การเมืองท้องถิ่นมีผลต่อการกำหนดนโยบายการทำงานของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน และความสัมพันธ์เชิงเครือข่ายอำนาจระหว่างนักการเมืองท้องถิ่นกับอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน ปัจจัยทางด้านเศรษฐกิจ คือ การได้ค่าจ้างการเป็นหัวคะแนน การเสนอนโยบายเพื่อเพิ่มค่าตอบแทน และการสนับสนุนงบประมาณเพื่อดำเนินโครงการต่าง ๆ ของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน ปัจจัยทางด้านสังคม คือ การมีความสัมพันธ์ส่วนตัวระหว่างอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านกับนักการเมือง และความชื่นชอบต่อตัวผู้สมัครรับเลือกตั้งเป็นการส่วนตัว (2) การแสดงบทบาทของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน คือ บทบาทการชักชวนและจูงใจให้ลงคะแนนเสียงโดยอาศัยความเคารพนับถือ หรือความใกล้ชิดกัน รวมถึงการให้สิ่งของหรือเงินเพื่อตอบแทน บทบาทการสร้างความสัมพันธ์ระหว่างผู้รับสมัครเลือกตั้งกับประชาชนผู้มีสิทธิเลือกตั้ง คือ เป็นสื่อกลางในการสื่อสารข้อมูลระหว่างผู้สมัครรับเลือกตั้งและประชาชนบทบาทการเฝ้าติดตามและประเมินผลคะแนนเสียง คือ การหาข้อมูลข่าวสาร วิเคราะห์ และประเมินผลคะแนนเสียงที่คาดว่าจะได้รับ เพื่อปรับเปลี่ยนกลยุทธ์ในการหาเสียงให้เหมาะสม บทบาทในการสร้างคะแนนนิยมให้กับตัวผู้สมัครรับเลือกตั้ง คือ ให้ข้อมูลและแนะนำคุณสมบัติของผู้สมัครที่เหนือกว่าคู่แข่งให้ประชาชนทราบ และบทบาทในการทำลายคะแนนนิยมของผู้สมัครฝ่ายตรงข้าม คือ ใส่ร้ายหรือให้ข่าวที่ไม่เป็นความจริงแก่ประชาชน (3) ผลกระทบจากการแสดงบทบาทในการเป็นหัวคะแนนของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน คือ เกิดความแตกแยกระหว่างอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านที่มีทัศนคติทางการเมืองที่แตกต่างกัน ประชาชนได้รับการบริการทางสาธารณสุขอย่างเลือกปฏิบัติด้วยเหตุผลความแตกต่างทางการเมือง และการทำงานของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านได้รับการสนับสนุนจากนักการเมืองที่ไม่เท่าเทียมกัน