นัยทางการเมืองการปกครองของกฎหมายมังรายศาสตร์

Abstract

การศึกษาค้นคว้าอิสระครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ วิเคราะห์หานัยทางการเมืองการปกครองของกฎหมายมังรายศาสตร์ผลการศึกษาพบว่า มังรายศาสตร์เป็นกฎหมายที่พระยามังรายใช้ปกครองล้านนาโดยใช้หลักธรรมะและสอดคล้องกับ จารีต ประเพณีในสมัยนั้น 1) นัยทางการเมืองการปกครองเรื่องอำนาจ ได้แก่ อำนาจตามจารีตประเพณี คือ การสืบสันตติวงศ์ อำนาจตามการแลกเปลี่ยน คือ การให้ตำแหน่งหรือผลประโยชน์ และอำนาจตามการบังคับบัญชา คือ การจัดสรรให้ควบคุมบังคับบัญชาไพร่พล 2) นัยทางการเมืองการปกครองเรื่องการจัดสรรทรัพยากรของอาณาจักรหรือสิ่งที่มีคุณค่าทางสังคม ได้แก่ การควบคุมไพร่ฟ้าและไพร่พล คือ การใช้อำนาจหน้าที่ในการจัดสรรทรัพยากรเหล่านี้ 3) นัยทางการเมืองการปกครองเรื่องความขัดแย้ง ได้แก่ การขัดแย้งในลักษณะข้อมูลวิวาทระหว่างผู้ใต้ปกครอง การตัดสินมูลคดีที่อิงหลักธรรมะ การกำหนดโทษตามขั้นตอนของการกระทำผิด ซึ่งยุติด้วยคำสั่งของผู้ปกครอง 4) นัยทางการเมืองการปกครองเรื่อง การจัดสรรทรัพยากรแห่งอำนาจ ได้แก่ การแบ่งสรรอำนาจคือ ที่ดินและไพร่พลตามสถานภาพของคนที่ได้รับ 5) นัยทางการเมืองการปกครองเรื่องที่เป็นเรื่องเกี่ยวกับอาณาจักรโดยอำนาจของพระยา ได้แก่ การอ้างดินแดนที่ได้ชัยชนะจากการออกศึก รวบรวมเป็นอาณาจักรล้านนา ส่วนไพร่ฟ้าและไพร่พล คือผู้คนที่อาศัยในอาณาจักรล้านนา ตลอดจนขุนนางที่ทำการปกครองหัวเมืองชั้นนอกแทนพระยาและ 6) นัยทางการเมืองการปกครองเรื่องการกำหนดกฎเกณฑ์ของอาณาจักร ได้แก่ การใช้อำนาจในการเมืองการปกครอง คือ มอบหมายหรือออกคำสั่งที่ทุกคนในอาณาจักรนั้นต้องปฏิบัติตาม ภายใต้กรอบกฎหมายมังรายศาสตร์ เพื่อ ความสงบสุขอย่างต่อเนื่อง