การผลิตผักของเกษตรกรในจังหวัดชลบุรีตามมาตรฐานความปลอดภัย

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาและเปรียบเทียบการผลิตผักของเกษตรกรในประเด็นต่อไปนี้ (1) สภาพทางสังคมและเศรษฐกิจของเกษตรกร (2) สภาพการผลิตและตลาดผัก (3) การปฏิบัติตามมาตรฐานความปลอดภัย (4) ความต้องการในการส่งเสริมการผลิตพืชผักตามมาตรฐานความปลอดภัย และ (5) ปัญหาและข้อเสนอแนะในการผลิตผักของเกษตรกรตามมาตรฐานความปลอดภัย ประชากรในการวิจัย คือ เกษตรกรผู้ปลูกผักในจังหวัดชลบุรี จำนวน 275 ราย แบ่งออกเป็น 3 กลุ่ม ได้แก่ กลุ่มที่ 1 เกษตรกรที่ขึ้นทะเบียนเกษตรกรและรวมกลุ่มขายผลผลิต 62 ราย กลุ่มที่ 2 เกษตรกรที่ขึ้นทะเบียนเกษตรกรแยกขายผลผลิต 118 ราย และกลุ่มที่ 3 เกษตรกรที่ไม่ขึ้นทะเบียนเกษตรกรและไม่รวมกลุ่มขายผลผลิต 95 ราย กำหนดขนาดของกลุ่มตัวอย่างโดยใช้สูตรของทาโร่ ยามาเน่ ที่ความคลาดเคลื่อน 0.05 ได้กลุ่มตัวอย่างรวมจำนวน 165 ราย โดยแบ่งกลุ่มตัวอย่างตามกลุ่มประชากร กลุ่มละ 65 รายเท่าๆ กัน การสุ่มตัวอย่างใช้วิธีการสุ่มตัวอย่างแบบชั้นภูมิ การเก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถาม และวิเคราะห์ข้อมูลโดยหาค่าความถี่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ค่าต่ำสุด ค่าสูงสุด และการวิเคราะห์ความแปรปรวนผลการวิจัยพบว่า (1) ค่าเฉลี่ยอายุของเกษตรกรมีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 โดยเกษตรกรกลุ่ม 3 มีอายุเฉลี่ยสูงสุด และเกษตรกรกลุ่ม 1 อายุเฉลี่ยน้อยที่สุด (2) รายได้และต้นทุนการผลิตในการปลูกผักมีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 โดยกลุ่มที่ 1 รายได้เฉลี่ยเท่ากับ 35,249 บาทต่อปี ต้นทุนเฉลี่ย 7,752 บาทต่อไร่ กลุ่มที่ 2 รายได้ในการปลูกผักเฉลี่ย 33,375 บาทต่อปี ต้นทุนเฉลี่ย 9,966 บาทต่อไร่ และกลุ่มที่ 3 รายได้จากการปลูกผักเฉลี่ย 28,684 บาทต่อปี ต้นทุนเฉลี่ย 9,650 บาทต่อไร่ สำหรับการจำหน่ายผัก กลุ่มที่ 1 และกลุ่มที่ 2 ส่วนใหญ่จำหน่ายให้พ่อค้าที่รับซื้อ ส่วนกลุ่มที่ 3 จำหน่ายในตลาดเกษตรกร (3) เกษตรกรทั้ง 3 กลุ่ม ไม่แตกต่างกันทางสถิติที่ระดับนัยสำคัญ 0.05 โดยส่วนใหญ่ปฏิบัติตามหลักการผลิตผักตามมาตรฐานความปลอดภัย (4) เกษตรกรทั้ง 3 กลุ่ม ส่วนใหญ่ต้องการการส่งเสริมด้านการจัดการคุณภาพในการผลิตก่อนเก็บเกี่ยว การใช้และเก็บรักษาสารเคมีอย่างถูกต้อง สำหรับการถ่ายทอดเทคโนโลยีต้องการแบบรายบุคคล รูปแบบการส่งเสริมเกษตรกร กลุ่มที่ 1 และ 2 ต้องการแบบโรงเรียนเกษตรกร กลุ่มที่ 3 ต้องการแบบศูนย์เรียนรู้ชุมชน และ (5) เกษตรกรทั้ง 3 กลุ่ม ส่วนใหญ่มีปัญหาเกี่ยวกับโรค แมลง ดินเสื่อมโทรม ผลผลิตราคาตกต่ำ และการรวมกลุ่มผู้ปลูกผัก จึงมีข้อเสนอแนะว่าเกษตรกรควรรวมกลุ่มกันเพื่อผลิตและจำหน่ายผลิตภัณฑ์ร่วมกัน การตรวจสอบแปลงของตนอยู่เสมอ การปรับปรุงบำรุงรักษาดิน นอกจากนี้รัฐควรจัดการด้านราคาและการให้ความรู้ในการทำเกษตรตามมาตรฐานความปลอดภัยแก่เกษตรกรอย่างทั่วถึงและต่อเนื่อง