ความรับผิดอาญาของนิติบุคคล : ศึกษากรณีความผิดตามพระราชบัญญัติคุ้มครองแรงงาน พ.ศ. 2541

Abstract

การศึกษาค้นคว้าอิสระนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) ศึกษาแนวคิด ทฤษฎี หลักการ และความเป็นมาความรับผิดอาญาของนิติบุคคลในคดีคุ้มครองแรงงาน (2) ศึกษาเปรียบเทียบบทบัญญัติกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับความรับผิดอาญาของนิติบุคคลในคดีคุ้มครองแรงงาน ทั้งในประเทศไทย สหรัฐอเมริกา สาธารณรัฐฝรั่งเศสและเครือรัฐออสเตรเลีย (3) วิเคราะห์ปัญหาของมาตรการทางกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับความรับผิดอาญาของนิติบุคคลในคดีคุ้มครองแรงงานในประเทศไทยกับต่างประเทศ (4) เสนอแนะแนวทางในการพัฒนาปรับปรุงกฎหมายเกี่ยวกับความรับผิดอาญาของนิติบุคคลในคดีคุ้มครองแรงงานในประเทศไทยการศึกษาค้นคว้าอิสระนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพด้วยวิธีวิจัยเอกสารจากหนังสือหรือเอกสารที่เป็นภาษาไทย รวมถึงการหาข้อมูลทางเว็บไซด์ที่สามารถเข้าถึงได้โดยง่ายและเป็นแหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถือ ตลอดจนศึกษาตำรากฎหมาย คำพิพากษาฎีกา บทความทางวิชาการ วารสาร ผลงานวิจัย วิทยานิพนธ์ รายงานการศึกษา พระราชบัญญัติ รวมทั้งตำราและหลักกฎหมายของต่างประเทศ แล้วนำมาวิเคราะห์เปรียบเทียบและเสนอแนวทางแก้ไขกฎหมายให้มีความเหมาะสมผลการศึกษาพบว่า (1) ความรับผิดอาญาของนิติบุคคลในคดีคุ้มครองแรงงานมีแนวคิดว่านิติบุคคล มีความรับผิดอาญาได้ โดยโทษทางอาญาที่บังคับใช้กับนิติบุคคลทำได้เพียงเท่าที่สภาพเปิดช่องให้ใช้บังคับ กับนิติบุคคลได้ เนื่องจากลักษณะทางกายภาพของนิติบุคคลไม่มีชีวิต ร่างกาย และความรู้สึก (2) ประเทศไทย มีบทบัญญัติกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับความรับผิดอาญาของนิติบุคคลในคดีคุ้มครองแรงงาน คล้ายคลึง กับสหรัฐอเมริกาและสาธารณรัฐฝรั่งเศส ซึ่งมีบทบัญญัติกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับความรับผิดอาญาของนิติบุคคล ส่วนเครือรัฐออสเตรเลียไม่มีบทบัญญัติกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับความรับผิดอาญาของนิติบุคคลในคดีคุ้มครองแรงงาน (3) บทบัญญัติโทษทางอาญาสำหรับลงโทษนิติบุคคลตามพระราชบัญญัติคุ้มครองแรงงาน พ.ศ. 2541 ไม่สอดคล้องกับสภาวการณ์สังคมไทย โดยพบว่ามีลักษณะกระทำความผิดซ้ำหรือกระทำต่อลูกจ้างจำนวนมากในคราวเดียวกัน นายจ้างหาช่องทางหลบเลี่ยงความรับผิดทางอาญา และอัตราค่าปรับสำหรับนิติบุคคลที่ไม่เหมาะสม (4) เสนอแนะให้มีการปรับปรุงแก้ไขบทกำหนดโทษทางอาญาตั้งแต่มาตรา 144 ถึงมาตรา 159 แห่งพระราชบัญญัติคุ้มครองแรงงาน พ.ศ. 2541 สำหรับนิติบุคคล ให้ระวางโทษปรับเพิ่มขึ้นเป็น 5 เท่าของโทษปรับสูงสุดสำหรับบุคคลธรรมดาและเพิ่มมาตรการอื่นที่ไม่ใช่โทษทางอาญา เพื่อเกิดสภาพบังคับต่อนิติบุคคลอย่างมีประสิทธิภาพและสอดคล้องกับสถานการณ์ในปัจจุบัน