Development Guideline for Cassava Variety Resistance of Cassava Mosaic Disease Management of Farmer in Kaeng Sian Sub-distric, Mueang Kanchnaburi District, Kanchnaburi

Abstract

This research aimed to study 1) basic socio-economic data on farmers, 2) farmers’ knowledge about cassava varieties and cassava mosaic disease (CMV), 3) farmers’ cassava production management methods, 4) farmers’ problems and suggestions for the management of cassava varieties resistant to CMV, and 5) guidelines for developing farmers’ management of CMV-resistant cassava.This research was mixed-methods research. Quantitative research was done on the population of cassava farmers in Kaeng Sian Subdistrict, Mueang Kanchanaburi District, Kanchanaburi Province, who were registered as farmers in the 2021/22 production year, totaling 255 farmers. The sample size was determined by using the Taro Yamane formula at a confidence level of 0.05, and a sample of 156 farmers was obtained through a simple random sampling method. Data were collected by using interview forms. For qualitative research, the focus group method was used and the 12 key informants comprised cassava farmers, agricultural research officers and agricultural extensionists. Quantitative data analysis used descriptive statistics, including frequency, percentage, mean, and standard deviation. Qualitative data analysis used content analysis.The results found that 1) most of the farmers were female, with an average age of 54.50 years, graduated from primary school, and had an average of 12.17 years of experience in cassava cultivation. 2) Farmers knew the top 3 cassava varieties: Rayong 5, Klaed Mangkon, and Rayong 72. Farmers had a low level of knowledge about cassava varieties, especially the characteristics of each variety. Meanwhile, the farmers’ knowledge of cassava mosaic disease was at a high level. They knew that cassava mosaic disease is caused by the Cassava Mosaic Virus, and that the symptoms were yellow spotted leaves, stunted plant and failure to grow. 3) Most of farmers grew the Rayong 5 cassava variety, using cuttings from their own plots and relying on rainwater. Prevention and control of CMV was done by both chemical and cultivation methods. Farmers had an average yield of 3,464.74 kilograms/rai (1 rai = 1,600 m2). 4) The main problems with the farmers’ management of the production of disease-resistant cassava was a shortage of cassava varieties, lack of cleanliness of the propagation plot, no soaking of the stems with chemicals to prevent disease before planting and improper preparation of the planting site. 5) Guidelines for developing production management of cassava varieties resistant to CMV are for the farmers to use cassava varieties resistant to disease such as Rayong 72, Huay Bong 60 and Kasetsart 50. Also, farmers should prepare their own clean cassava plot for planting in the community, and the relevant government agencies should develop more cassava varieties resistant to CMV as well as providing support for farmers to buy disease resistant varieties.

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา 1) ข้อมูลพื้นฐานทางสังคมและเศรษฐกิจของเกษตรกร 2) ความรู้เรื่องพันธุ์มันสำปะหลังและโรคใบด่างมันสำปะหลังของเกษตรกร 3) การจัดการการผลิตมันสำปะหลังของเกษตรกร 4) ปัญหาและข้อเสนอแนะในการจัดการพันธุ์มันสำปะหลังต้านทานโรคใบด่างมันสำปะหลังของเกษตรกร 5) แนวทางการพัฒนาการจัดการพันธุ์มันสำปะหลังต้านทานโรคใบด่างมันสำปะหลังของเกษตรกรการวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยแบบผสมวิธี การวิจัยเชิงปริมาณมีประชากร คือ เกษตรกรผู้ปลูก มันสำปะหลังในตำบลแก่งเสี้ยน อำเภอเมืองกาญจนบุรี จังหวัดกาญจนบุรีที่ขึ้นทะเบียนเกษตรกร ในปีการผลิต 2564/65 จำนวน 255 ราย กำหนดขนาดกลุ่มตัวอย่างด้วยการใช้สูตร ทาโร ยามาเน ที่ระดับความเชื่อมั่น 0.05 ได้กลุ่มตัวอย่าง 156 ราย โดยวิธีสุ่มตัวอย่างแบบง่าย เครื่องมือที่ใช้เก็บรวบรวมข้อมูลคือแบบสัมภาษณ์ และ การวิจัยเชิงคุณภาพ ผู้ให้ข้อมูล คือ เกษตรกรผู้ปลูกมันสำปะหลัง เจ้าหน้าที่กรมวิชาการเกษตร และเจ้าหน้าที่กรมส่งเสริมการเกษตร จำนวน 12 ราย เก็บรวบรวมข้อมูลโดยการสนทนากลุ่ม การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณใช้สถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ ความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพ ใช้การวิเคราะห์เนื้อหาผลการวิจัยพบว่า 1) เกษตรกรส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง มีอายุเฉลี่ย 54.50 ปี จบการศึกษาระดับประถมศึกษา มีประสบการณ์ปลูกมันสำปะหลังเฉลี่ย 12.17 ปี 2) เกษตรกรรู้จักพันธุ์มันสำปะหลัง 3 อันดับแรก ได้แก่ พันธุ์ระยอง 5, พันธุ์เกล็ดมังกร และพันธุ์ระยอง 72 เกษตรกรมีความรู้เรื่องพันธุ์มันสำปะหลังอยู่ในระดับน้อย โดยเฉพาะเรื่องลักษณะพันธุ์มันสำปะหลัง ขณะที่ความรู้เรื่องโรคใบด่างมันสำปะหลังอยู่ในระดับมาก คือ โรคใบด่างมันสำปะหลังเกิดจากเชื้อไวรัส Cassava Mosaic Virus มีอาการใบด่างสีเหลือง ต้นแคระแกร็น ไม่เจริญเติบโต 3) เกษตรกรส่วนใหญ่ปลูกมันสำปะหลังพันธุ์ระยอง 5 ใช้ท่อนพันธุ์จากแปลงตนเอง ปลูกโดยอาศัยน้ำฝน มีการป้องกันกำจัดโรคใบด่างมันสำปะหลังด้วยการใช้สารเคมีและวิธีเขตกรรม เกษตรกรมีผลผลิตเฉลี่ย 3,464.74 กิโลกรัม/ไร่ 4) ปัญหาในการจัดการพันธุ์มันสำปะหลังต้านทานโรคใบด่างมันสำปะหลังของเกษตรกร คือ ขาดแคลนท่อนพันธุ์มันสำปะหลัง แปลงขยายพันธุ์ไม่สะอาด ไม่มีการแช่ท่อนพันธุ์ด้วยสารเคมีเพื่อป้องกันโรคก่อนปลูก และการเตรียมพื้นที่ปลูกไม่เหมาะสม 5) แนวทางการพัฒนาการจัดการพันธุ์มันสำปะหลังต้านทานโรคใบด่างมันสำปะหลัง ได้แก่ เกษตรกรใช้พันธุ์ที่ต้านทานโรค ได้แก่ พันธุ์ระยอง 72 ห้วยบง 60 และเกษตรศาสตร์ 50 เกษตรกรจัดทำแปลงพันธุ์มันสำปะหลังสะอาดของตนเองเพื่อใช้ปลูกภายในชุมชน และหน่วยงานภาครัฐพัฒนาสายพันธุ์ที่มีความต้านทานโรคใบด่างมันสำปะหลังเพิ่มขึ้น รวมทั้งสนับสนุนท่อนพันธุ์ มันสำปะหลังต้านทานโรคให้แก่เกษตรกร