การส่งเสริมการใช้ชีวภัณฑ์ของเกษตรกรแปลงใหญ่ข้าวในอำเภอบ้านใหม่ไชยพจน์ จังหวัดบุรีรัมย์

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา 1) สภาพทั่วไปและสภาพการผลิตข้าว 2) ความรู้เกี่ยวกับชีวภัณฑ์ 3) ปัญหาและข้อเสนอแนะการใช้ชีวภัณฑ์ 4) เปรียบเทียบการได้รับและความต้องการการส่งเสริมการใช้ ชีวภัณฑ์ และ 5) แนวทางการส่งเสริมการใช้ชีวภัณฑ์ การวิจัยนี้เป็นงานวิจัยแบบสำรวจ ประชากร คือ เกษตรกรสมาชิกแปลงใหญ่ข้าว อำเภอบ้านใหม่ไชยพจน์ จังหวัดบุรีรัมย์ ที่ขึ้นทะเบียนกับกรมส่งสริมการเกษตร ปี 2566/2567 จำนวน 360 ราย กำหนดขนาดตัวอย่างโดยใช้สูตรของทาโร ยามาเน ที่ระดับความคลาดเคลื่อน 0.05 ได้ตัวอย่าง จำนวน 190 ราย สุ่มตัวอย่างแบบง่าย เก็บข้อมูลโดยการสัมภาษณ์ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติพรรณนา การทดสอบค่าที และการวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า 1) เกษตรกรส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง อายุเฉลี่ย 57.77 ปี จบการศึกษาระดับประถมศึกษา สมาชิกในครัวเรือนเฉลี่ย 3.96 คน แรงงานในครัวเรือนเฉลี่ย 2.64 คน ประสบการณ์ในการทำการเกษตรเฉลี่ย 35.53 ปี พื้นที่ทำการเกษตรเฉลี่ย 18.31 ไร่ ผลิตข้าวขาวดอกมะลิ 105 โรคพืชที่พบ คือ โรคไหม้ แมลงศัตรูพืชที่พบ คือ เพลี้ยไฟ ต้นทุนการปลูกและการดูแลรักษาเฉลี่ย 3,494.27 บาทต่อไร่ รายได้รวมจากการผลิตข้าว 4,586.79 บาทต่อไร่ 2) เกษตรกรส่วนใหญ่มีความรู้เกี่ยวกับชีวภัณฑ์ในระดับมากที่สุด โดยตอบข้อคำถามถูกต้องมากกว่า 24 ข้อ (ร้อยละ 92.6) รองลงมามีความรู้ในระดับมาก โดยตอบคำถามถูกต้องระหว่าง 19-24 ข้อ (ร้อยละ 6.9) 3) เกษตรกรให้ความเห็นว่ามีปัญหาโดยรวมในระดับมาก โดยเป็นปัญหาในการใช้ชีวภัณฑ์ในระดับมาก และปัญหาในระดับปานกลางในด้านการซื้อหรือจัดหาชีวภัณฑ์ 4) เกษตรกรได้รับการส่งเสริมการใช้ชีวภัณฑ์โดยรวมในระดับน้อยและมีความต้องการการส่งเสริมการใช้ชีวภัณฑ์โดยรวมในระดับมาก และ 5) แนวทางการส่งเสริมการใช้ชีวภัณฑ์ของเกษตรกรแปลงใหญ่ข้าว โดยมีทีมนักส่งเสริมเจ้าหน้าที่หน่วยงานรัฐ เป็นผู้ถ่ายทอดความรู้และการใช้ชีวภัณฑ์ โดยใช้ช่องทางการส่งเสริมผ่านสื่อบุคคล สื่อสิ่งพิมพ์ สื่ออิเล็กทรอนิกส์ และใช้วิธีการส่งเสริมเกษตรกรด้วยการเยี่ยมเยียน การบรรยาย การฝึกอบรม และศึกษาดูงาน เพื่อใช้เป็นแนวทางส่งเสริมการใช้ชีวภัณฑ์ของเกษตรกรแปลงใหญ่ข้าว