แนวทางการลดต้นทุนการผลิตข้าวของเกษตรกร ในตำบลบ่อทอง อำเภอบางระกำ จังหวัดพิษณุโลก

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา (1) สภาพพื้นฐานทางสังคมและเศรษฐกิจของเกษตรกร (2) ความรู้ของเกษตรกรเกี่ยวกับการลดต้นทุนการผลิตข้าว (3) การปฏิบัติของเกษตรกรเกี่ยวกับการลดต้นทุนการผลิตข้าว และ (4) ปัญหาและข้อเสนอแนะของเกษตรกรเกี่ยวกับการลดต้นทุนการผลิตข้าวประชากรที่ใช้ในการศึกษา คือ เกษตรกรผู้ปลูกข้าวในพื้นที่ตำบลบ่อทอง อำเภอบางระกำ จังหวัดพิษณุโลก ที่ขึ้นทะเบียนระบบฐานข้อมูลทะเบียนเกษตรกร ปี 2566/2567 จำนวน 413 ราย การกำหนดขนาดกลุ่มตัวอย่างคำนวณหาขนาดของกลุ่มตัวอย่างโดยใช้สูตรของ ทาโร ยามาเน ที่ความคลาดเคลื่อน 0.05 ได้ขนาดของกลุ่มตัวอย่าง 204 ราย โดยการกำหนดสัดส่วนตัวอย่างรายหมู่บ้าน และการสุ่มกลุ่มตัวอย่างใช้วิธีการสุ่มแบบง่าย เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยเป็นแบบสัมภาษณ์ สถิติที่ใช้ ค่าความถี่ ค่าร้อยละ ค่าสูงสุด ค่าต่ำสุด ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ผลการวิจัย พบว่า (1) เกษตรกรเป็นเพศชาย มีอายุเฉลี่ย 53.20 ปี จบการศึกษาระดับประถมศึกษา มีประสบการณ์ในการผลิตข้าว เฉลี่ย 26.52 ปี มีพื้นที่ผลิตข้าวเฉลี่ย 31.69 ไร่ มีจำนวนรอบการผลิตข้าวเฉลี่ย 2.15 ครั้ง ผลิตข้าวพันธุ์ กข 41 มีจำนวนแรงงานเฉลี่ย 2.10 คน มีรายได้ในการผลิตข้าวเฉลี่ย 364,804.51 บาทต่อปี ต้นทุนการผลิตข้าวเฉลี่ย 5,871.74 บาทต่อไร่ มีผลผลิตข้าวเฉลี่ย 822.89 กิโลกรัมต่อไร่ มีราคาผลผลิตข้าวที่ขายได้เฉลี่ย 9.43 บาทต่อกิโลกรัม (2) เกษตรกรมีความรู้เกี่ยวกับการลดต้นทุนการผลิตข้าว ระดับมาก ประเด็น การปรับหน้าดินให้เรียบสมํ่าเสมอ เพื่อลดการเกิดวัชพืช และทำให้ต้นข้าวเจริญเติบโตได้อย่างสมํ่าเสมอ (3) การปฏิบัติด้านการลดต้นทุนการผลิตข้าวของเกษตร ประเด็นการระบายนํ้าก่อนเก็บเกี่ยวอย่างน้อย 15 วัน ช่วยให้ข้าวมีคุณภาพดี มีเปอร์เซ็นต์เมล็ดเต็มสูง ดินในข้าวแห้ง ทำให้รถหรือคนเข้าไปเก็บเกี่ยวได้สะดวก และ (4) ปัญหาเกี่ยวกับการลดต้นทุนการผลิตข้าวของเกษตรกร ระดับมาก ได้แก่ ด้านปัจจัยการผลิต และด้านภัยธรรมชาติ และข้อเสนอแนะของเกษตรกร พบว่า เกษตรกรควรซื้อเมล็ดพันธุ์ข้าวจากแหล่งที่เชื่อถือได้ ภาครัฐควรจัดหาแหล่งเงินทุน และสินเชื่อดอกเบี้ยตํ่าให้แก่เกษตรกรผู้ผลิตข้าว และเกษตรกรควรหมั่นตรวจสอบระดับน้ำในแปลงข้าวอย่างสม่ำเสมอ เพื่อรักษาระดับน้ำตลอดการผลิตข้าว