กลยุทธ์การพัฒนาศูนย์จัดการดินปุ๋ยชุมชนตำบลวังไคร้ อำเภอท่ายาง จังหวัดเพชรบุรี

Abstract

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา 1) ข้อมูลด้านการเกษตรของสมาชิกและเกษตรกรผู้เข้ารับบริการศูนย์จัดการดินปุ๋ยชุมชน 2) ความคิดเห็น ความต้องการ ปัญหา และข้อเสนอแนะของสมาชิกและเกษตรกรผู้เข้ารับบริการศูนย์จัดการดินปุ๋ยชุมชน 3) ความรู้ แหล่งความรู้ของสมาชิกศูนย์จัดการดินปุ๋ยชุมชน และความเข้มแข็งของศูนย์จัดการดินปุ๋ยชุมชน 4) ประโยชน์ที่ได้รับของเกษตรกรผู้เข้ารับบริการศูนย์จัดการดินปุ๋ยชุมชน และกลยุทธ์การพัฒนาศูนย์จัดการดินปุ๋ยชุมชน การวิจัยนี้เป็นการวิจัยแบบผสมวิธี โดยประชากรที่ศึกษา มี 3 กลุ่ม ได้แก่ 1) เกษตรกรผู้เข้ารับบริการศูนย์จัดการดินปุ๋ยชุมชน ปี 2566 ที่ไม่ทราบจำนวนที่แน่นอน กำหนดขนาดกลุ่มตัวอย่างตามสูตรของคอแครน ที่ค่าความคลาดเคลื่อน 0.07 ได้จำนวน 165 ราย 2) สมาชิกศูนย์จัดการดินปุ๋ยชุมชน จำนวน 41 ราย และ 3) คณะกรรมการศูนย์จัดการดินปุ๋ยชุมชนตำบล วังไคร้ จำนวน 10 ราย เก็บข้อมูลทั้งหมด เครื่องมือที่ใช้คือแบบสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้าง วิเคราะห์ข้อมูล โดยใช้สถิติพรรณนา ได้แก่ ค่าความถี่ ค่าร้อยละ ค่าสูงสุด ค่าต่ำสุด ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน การจัดอันดับ และการจัดหมวดหมู่ข้อมูลผลการวิจัย พบว่า 1) เกษตรกรผู้รับบริการ มีรายได้รวมภาคการเกษตรเฉลี่ย 112,978.79บาท/ปี ต้นทุนภาคการเกษตรเฉลี่ย 40,646.67 บาท/ปี มีหนี้สินภาคการเกษตร โดยเฉลี่ย 46,389.41 บาท ประสบการณ์ด้านการเกษตรเฉลี่ย 23.66 ปี และพื้นที่ถือครองเฉลี่ย 11.54 ไร่ / สมาชิกศูนย์จัดการดินปุ๋ยชุมชน มีรายได้รวมภาคการเกษตรเฉลี่ย 149,946.34 บาท/ปี ต้นทุนภาคการเกษตรเฉลี่ย 65,365.85 บาท/ปี มีหนี้สินภาคการเกษตร โดยเฉลี่ย 62,500 บาท ประสบการณ์ด้านการเกษตรเฉลี่ย 33.71 ปี และพื้นที่ถือครองเฉลี่ย 10.02 ไร่ (2) ความคิดเห็นของเกษตรกรผู้เข้ารับบริการต่อ ศดปช. อยู่ในระดับมากที่สุด โดยเฉพาะด้าน ศูนย์มีองค์ความรู้ด้านการจัดการดินและปุ๋ยที่ถูกต้องและเชื่อถือได้ 2) ความต้องการของเกษตรกรผู้เข้ารับบริการต่อ ศดปช. อยู่ในระดับมากที่สุด 2 ด้าน ได้แก่ ด้านการบริการ และด้านความรู้ ปัญหาของเกษตรกรในการเข้ารับบริการ ศดปช อยู่ในระดับมากทั้ง 4 ด้าน โดยเฉพาะเรื่อง สมาชิกขาดการประชาสัมพันธ์การให้บริการของศูนย์ ข้อเสนอแนะของเกษตรกรในการเข้ารับบริการ ศดปช. อยู่ในระดับมากที่สุดทุกด้าน โดยเฉพาะเรื่อง ควรมีการจัดหน้าที่ให้ดี เพื่อให้เกิดการบริการอย่างต่อเนื่อง ความต้องการของสมาชิก ศดปช. อยู่ในระดับมากที่สุด 3 ด้าน ได้แก่ ด้านการสนับสนุนทรัพยากร ด้านความรู้ และด้านการสนับสนุนของเจ้าหน้าที่ ปัญหาของสมาชิก ศดปช อยู่ในระดับมากที่สุด 6 ประเด็นโดยเฉพาะขาดสมาชิกที่มีความรู้เรื่องการจัดการดินและปุ๋ย ในการให้บริการเกษตรกร ข้อเสนอแนะของสมาชิก ศดปช. อยู่ในระดับมากที่สุด 6 ประเด็น โดยเฉพาะควรมีการสร้างแปลงสาธิตโดยใช้เทคโนโลยีการจัดการดินและปุ๋ยเปรียบเทียบกับการทำเกษตรด้วยวิธีเดิมของเกษตรกร 3) ความรู้ของสมาชิก ศดปช. ร้อยละ 61.4 มีความรู้ด้านการบริหารจัดการ ศดปช. และร้อยละ 60.0 มีความรู้เบื้องต้นด้านดินและปุ๋ย แหล่งความรู้ของสมาชิก ศดปช. อยู่ในระดับมากที่สุด ได้แก่ สื่อบุคคล และความเข้มแข็งของ ศดปช. อยู่ในระดับมากที่สุด โดยปัจจัยภายนอกที่มีผลต่อความเข็มแข็งมากที่สุด คือ ความร่วมมือของเจ้าหน้าที่ส่งเสริมการเกษตร ในขณะที่ประเด็นภายในที่มีผลต่อความเข้มแข็งมากที่สุด คือ ความเข้มแข็งของกลุ่ม และการสร้างและรักษามาตรฐานของกลุ่ม 4) ประโยชน์ที่ได้รับของเกษตรกรผู้เข้ารับบริการ ศดปช.อยู่ในระดับมากที่สุด 2 ด้าน ได้แก่ ด้านการผลิต และด้านเกษตรกร โดยมีกลยุทธ์เชิงรุก ในการพัฒนาศูนย์จัดการดินปุ๋ยชุมชน คือ มีการจัดเวที อย่างต่อเนื่อง เพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้ สนับสนุนโดยการให้เป็นวิทยากรในเวทีต่างๆ เพิ่มช่องทางการประชาสัมพันธ์ และจัดตั้งเป็นแหล่งเรียนรู้