การส่งเสริมการใช้ปุ๋ยตามค่าวิเคราะห์ดินในนาข้าวของเกษตรกรตำบลดอนเจดีย์ อำเภอพนมทวน จังหวัดกาญจนบุรี

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา 1) สภาพพื้นฐานทางสังคมและเศรษฐกิจของเกษตรกร 2) การปฏิบัติการใช้ปุ๋ยตามค่าวิเคราะห์ดินในนาข้าว 3) ความรู้เกี่ยวกับการใช้ปุ๋ยตามค่าวิเคราะห์ดินในนาข้าว 4) การได้รับการส่งเสริมและความต้องการการส่งเสริมการใช้ปุ๋ยตามค่าวิเคราะห์ดินในนาข้าว 5) ปัญหาและข้อเสนอแนะเกี่ยวกับการส่งเสริมการใช้ปุ๋ยตามค่าวิเคราะห์ดินในนาข้าวงานวิจัยนี้เป็นงานวิจัยแบบสำรวจ ประชากรที่ใช้ในการศึกษา คือ เกษตรกรผู้ปลูกข้าวในพื้นที่ตำบลดอนเจดีย์ อำเภอพนมทวน จังหวัดกาญจนบุรี 685 คน กำหนดขนาดกลุ่มตัวอย่างโดยใช้สูตร ทาโร ยามาเน ที่ระดับความคลาดเคลื่อน 0.07 ได้กลุ่มตัวอย่าง 158 คน ใช้วิธีการสุ่มแบบง่าย ใช้แบบสัมภาษณ์เป็นเครื่องมือในการเก็บรวบรวมข้อมูล สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ค่าสูงสุด ค่าต่ำสุด ค่าความถี่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานและการจัดอันดับ ผลการวิจัย พบว่า 1) เกษตรกรส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง มีอายุเฉลี่ย 56.03 ปี ร้อยละ 51.20 จบการศึกษาระดับประถมศึกษา ร้อยละ 69.00 เป็นสมาชิกกลุ่มลูกค้า ธ.ก.ส. ร้อยละ 70.30 มีจำนวนสมาชิกในครัวเรือนเฉลี่ย 3.61 คน มีรายได้จากการขายข้าวเฉลี่ย 262,739.87 บาท มีต้นทุนการปลูกข้าวเฉลี่ย 4,744.42 บาท/ปี เกษตรกรมีแหล่งเงินทุนเป็นทุนตนเอง ประสบการณ์ในการปลูกข้าวเฉลี่ย 22.26 ปี ขนาดพื้นที่ในการปลูกข้าวเฉลี่ย 16.46 ไร่ ลักษณะการถือครองที่ดินเป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ จำนวนแรงงานในครัวเรือนเฉลี่ย 1.94 คน 2) เกษตรกรส่วนใหญ่มีการปฏิบัติการใช้ปุ๋ยตามค่าวิเคราะห์ดินในการเก็บตัวอย่างดินเพื่อการวิเคราะห์ความอุดมสมบูรณ์ดินก่อนการเพาะปลูก การส่งตัวอย่างดินเพื่อตรวจวิเคราะห์โดยศูนย์จัดการดินปุ๋ยชุมชน (ศดปช.) และการใช้แม่ปุ๋ย สูตร 46-0-0, 18-46-0 , 0-0-60 3) ความรู้เกี่ยวกับปุ๋ยและการใช้ปุ๋ยตามค่าวิเคราะห์ดิน พบว่า ในภาพรวมเกษตรกรมีความรู้อยู่ในระดับมาก ในประเด็นเรื่อง ปุ๋ยที่ใช้ทางการเกษตรมี 3 ชนิด ได้แก่ ปุ๋ยอินทรีย์ ปุ๋ยเคมี และปุ๋ยชีวภาพ ประเด็นเรื่องการเก็บตัวอย่างดิน คือ ตัวอย่างดินที่สุ่มเก็บต้องทำให้แห้งโดยผึ่งในที่ร่มไม่ควรตากแดดโดยตรง ประเด็นการตรวจวิเคราะห์ดิน คือ การตรวจวิเคราะห์ดินเป็นการประเมินธาตุอาหารพืชหรือความอุดมสมบูรณ์ของดิน เพื่อเป็นแนวทางในการใช้ปุ๋ยหรือการปรับปรุงบำรุงดิน และประเด็นการใช้ปุ๋ยตามค่าวิเคราะห์ดิน คือ แม่ปุ๋ยที่มีคุณภาพดี คือปุ๋ยสูตร 46-0-0 ,18-46-0, และ0-0-60 4) เกษตรกรมีความต้องการการส่งเสริมด้านการสนับสนุนมากที่สุด ในประเด็นการสนับสนุนแม่ปุ๋ยเคมี เกษตรกรต้องการวิธีการส่งเสริมโดยเจ้าหน้าที่ลงพื้นที่เยี่ยมเยียนให้คำแนะนำเกษตรกร เจ้าหน้าที่ลงพื้นที่แนะนำ/ให้ความรู้ และการฝึกปฏิบัติ 5) เกษตรกรมีปัญหาในการส่งเสริมการใช้ปุ๋ยตามค่าวิเคราะห์ดินอยู่ในระดับปานกลาง ประเด็นแม่ปุ๋ยเคมีมีราคาสูง ชุดตรวจวิเคราะห์ดินมีราคาสูง และข้อเสนอแนะ พบว่า เกษตรกรต้องการให้เจ้าหน้าที่ลงพื้นที่เยี่ยมเยียนให้คำแนะนำเกษตรกร การส่งเสริมการฝึกปฏิบัติ และต้องการให้ภาครัฐให้การสนับสนุนแม่ปุ๋ยเคมีราคาถูก