การศึกษาเปรียบเทียบการเมืองของการประเมินคุณธรรมและความโปร่งใสในการดำเนินงานของหน่วยงานภาครัฐ (Integrity and Transparency Assessment: ITA) กับความพยายามของหน่วยงานในการกำหนดผลการประเมิน ระหว่างหน่วยราชการบริหารส่วนภูมิภาคและองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น: กรณีศึกษาจังหวัดอุบลราชธานี

Abstract

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาที่มาและสาระสำคัญของการประเมินคุณธรรมและความโปร่งใสในการดำเนินงานของหน่วยงานภาครัฐ (ITA: Integrity and Transparency Assessment) 2) เพื่อศึกษาเปรียบเทียบการเมืองกับความพยายามในการกำหนดผลการประเมิน ITA ระหว่าง หน่วยราชการบริหารส่วนภูมิภาคและองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในจังหวัดอุบลราชธานี และ 3) เพื่อหาข้อสรุปและจัดทำข้อเสนอแนะแก่สำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ (สำนักงาน ป.ป.ช.) ในการพิจารณาปรับปรุงเกณฑ์การประเมิน ITA ให้มีความเหมาะสมและสะท้อนความเป็นจริง การศึกษาในครั้งนี้ใช้วิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) ประกอบด้วย การวิจัยเอกสาร และการสัมภาษณ์เชิงลึกจากกลุ่มผู้ให้ข้อมูลหลัก ทำการคัดเลือกด้วยวิธีการเลือกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) ได้แก่ ผู้บริหารและเจ้าหน้าที่ผู้เกี่ยวข้อง จำนวน 3 กลุ่ม คือ กลุ่มที่ 1 จังหวัดอุบลราชธานี จำนวน 5 แห่ง กลุ่มที่ 2 องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในจังหวัดอุบลราชธานี ทำการคัดเลือกด้วยวิธีการเลือกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) จำนวน 5 แห่ง และกลุ่มที่ 3 ผู้แทนของสำนักประเมินคุณธรรมและความโปร่งใส สำนักงาน ป.ป.ช. ผลการศึกษาพบว่า 1) ระบอบอำนาจนิยมและระบบอุปถัมภ์เป็นปัจจัยสำคัญที่สามารถกระตุ้นให้เกิดความพยายามในการกำหนดผลการประเมิน ITA ของหน่วยงานภาครัฐในจังหวัดอุบลราชธานี 2) จำนวนเรื่องกล่าวหาร้องเรียนของหน่วยงานในจังหวัดอุบลราชธานี ไม่ได้สัมพันธ์โดยตรงต่อผลการประเมิน ITA ของหน่วยงาน และ 3) บทบาทของสำนักงาน ป.ป.ช. มีอิทธิพลต่อความกระตือรือร้นของหน่วยงานในการประเมิน ITA ทั้งในหน่วยราชการบริหารส่วนภูมิภาคและองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในจังหวัดอุบลราชธานี ข้อเสนอแนะจากการวิจัย สำนักงาน ป.ป.ช. ควรพิจารณาปรับเปลี่ยนหรือแก้ไขเกณฑ์การประเมินที่ใช้ประเมินหน่วยงานแต่ละประเภทเป็นการแบ่งตามประเภทย่อยของหน่วยงาน เพื่อช่วยลดความเหลื่อมล้ำและสร้างความเป็นธรรมให้กับหน่วยงานแต่ละประเภทมากขึ้น