การพัฒนารูปแบบการส่งเสริมการผลิตข้าวคุณภาพดีในเขตพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน

Abstract

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาสภาพการผลิตข้าวคุณภาพดี 2) เพื่อศึกษากระบวนการส่งเสริมการผลิตข้าวคุณภาพดี และ3) เพื่อวิเคราะห์และพัฒนารูปแบบการส่งเสริมการผลิตข้าวคุณภาพดี ผลการวิจัยพบว่า 1) เกษตรกรที่ได้ใบรับรอง Q ข้าว มีอายุเฉลี่ย 50.29 ปี ส่วนเกษตรกรผู้ปลูกข้าวทั่วไป มีอายุเฉลี่ย 49.01 ปี มีปัญหาในด้านการผลิตในภาพรวมอยู่ในระดับน้อยที่สุด โดยมีปัญหาในระดับมาก คือรถรับจ้างเก็บเกี่ยวหายาก อัตราค่าจางแรงงานสูง และราคาผลผลิตตกต่ำ และพึงพอใจในการรับบริการการส่งเสริมการปฏิบัติที่ดีทางการเกษตรสำหรับข้าวในภาพรวมอยู่ในระดับน้อย ประเด็นที่พึงพอใจน้อยที่สุด คือตลาดข้าวคุณภาพ ส่วนเกษตรกรทั่วไปมีปัญหาในระดับมาก คือปุ๋ยมีราคาแพง เกษตรกรทั้งสองกลุ่มไม่มีปัญหาในการนำผลผลิตไปจำหน่าย 2) เจ้าหน้าที่ส่งเสริมการเกษตร มีอายุเฉลี่ย 50.50 ปี ประสบการณ์ในการทำงานเฉลี่ย 21.28 ปี ด้านกระบวนการส่งเสริมการผลิตข้าวคุณภาพดีนั้น พบว่า มีการปฏิบัติในการส่งเสริมการผลิตข้าวคุณภาพดีแก่เกษตรกรในทุกประเด็นและมีความพึงพอใจอยู่ในระดับปานกลาง 3) รูปแบบการส่งเสริมการผลิตข้าวคุณภาพดีประกอบด้วย หน่วยงานภาครัฐต้องมีความชัดเจนด้านนโยบาย จัดให้มีการประชาสัมพันธ์และฝึกอบรมอย่างต่อเนื่อง เพิ่มปัจจัยในการปฏิบัติงานให้เพียงพอและทันสมัย เกษตรกรต้องมีแรงจูงใจทำงานี้เป็นกลุ่ม และพื้นที่ไม่กระจัดกระจาย และประเด็นสำคัญที่สุดคือต้องเน้นการพัฒนาระบบตลาด โดยภาครัฐควรร่วมมือกับภาคเอกชน สนับสนุนตลาดข้าวคุณภาพดี แยกออกจากตลาดข้าวทั่วไป เพื่อให้ราคาผลผลิตข้าวที่ได้รับรอง GAP สูงกว่าราคาผลผลิตข้าวทั่วไป นอกจากนี้ ผู้ที่เกี่ยวข้องทั้งหมดเห็นด้วยกับรูปแบบการส่งเสริมการผลิตข้าวคุณภาพดีนี้