การอนุรักษ์ภูมิปัญญาชาวบ้านในการทำน้ำตาลโตนด : กรณีศึกษาบ้านแหลมวัง จังหวัดสงขลา

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) ศึกษาประวัติ และพัฒนาการของการทำนาตาลโตนด และ การประกอบอาชีพตั้งแต่อดีต- ปัจจุบัน (2) ศึกษาภูมิปัญญาชาวบัานในการทำน้ำตาลโตนด (3) ศึกษาปัญหา อุปสรรค ในการทำน้ำตาลโตนด และการประกอบอาขึพ (4) ศึกษาแนวโน้มอาชีพการทำน้ำตาลโตนด วิธีการวิจัยเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ กลุ่มตัวอย่าง คึอ ผู้รู้และ ผู้นำในหมู่บ้าน 5 คน เจ้าหน้าที่ การเกษตร 2 คน เกษตรกรตาลโตนด 2 คน ผู้ประกอบอาชีพทำน้ำตาลโตนด 5 คน รวมทั้งสิ้น 14 คน โดยใช้ วิธีการกำเนินวิจัยจากการศึกษาเอกสาร การสัมภาษณ์แบบเจาะลึก และการสังเกต แล้วอธิบายผลการวิจัยใน ลักษณะพรรณนาวิเคราะห์ผลการวิจัยพบว่า (1) ต้นตาลโตนด มีถิ่นกำเนิดดั้งเดิมอยู่ทางตอนใต้ของทวิปเอเชีย มีพัฒนาการในการทำน้ำตาลโตนด แบ่งเป็น 4 สมัยใด้แก่ สมัยสุโขทัยมีการทำตาลโตนดแล้วแต่ไม่ได้แพร่หลาย สมัยอยุธยานั้าตาลทรายแดงจากอ้อยเริ่มเข้ามาเป็นสินค้าสำคัญสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้นมีการผลิตนั้าตาลจากอ้อยและเติบโตอย่างรวดเร็วมีการส่งเป็นสินค้าไปจำหน่ายไปยังต่างประเทศและสมัยปัจจุบันหรือรัชกาลที่ 9 น้ำตาลทรายแพร่หลายจนกระทั้งน้ำตาลโตนดเสื่อมความนิยมลง ส่วนในบ้านแหลมวังมีการทำนั้าตาลโตนดทั้งแต่เมื่อใดนั้นไม่มีหลักฐานปรากฎ (2) ภูมิปัญญาในการทำน้ำตาลโตนด เป็นภูมิปัญญาชาวบ้านที่ทำกันมาช้านานประกอบด้วยภูมิปัญญาการเลือกต้นตาล และพาดตาล ภูมิปัญญาการคาบตาล ภูมิปัญญาการแช่งวงตาล และการปาดตาลภูมิปัญญาในการรองนั้าตาล ภูมิปัญญาการทำเตาเคี่ยวตาล ภูมิปัญญาการเคี่ยวนั้าดาล และภูมิปัญญาที่เป็นผลพลอยใด้จากต้นตาลโตนดและการทำน้ำตาลโตนดวิธีการอนุรักษ์ภาครัฐควรให้ชุมชนมีส่วนร่วมในการสืบทอด เผยแพร่ความรู้แก่ประชาชนอย่างต่อเนื่อง มีการกำหนดนโยบายในแผนพัฒนาเศรษฐกิจแห่งชาติ ที่เป็นรูปธรรม ตลอดจนสนับสนุนผลิตภัณท์และสรรหาบุคคลทางด้านภูมิปัญญา (3) ปัญหาและอุปสรรคในการทำน้ำตาล โตนดของบ้านแหลมวังมีปัญหาต่าง ๆ ที่สำคัญคือ ปัญหาการแพร่หลายของน้ำตาลทรายที่เข้ามามีบทบาท ประกอบกับปัญหาการทำนั้าตาลโตนดไม่ได้ตลอดทั้งปื เนึ๋องจากการทำนั้าตาลโตนดตรงกับฤดูกาลทำนาและที่ สำคัญปัญหาการไม่สามารถรวมกลุ่มประกอบอาชีพการทำนั้าตาลโตนด (4) แนวโน้มในการประกอบอาชีพการ ทำนำตาลโตนดในอนาคต จะลดน้อยลงหรืออาจเลิกประกอบอาชีพนี้ไป เนึ่องจากขาดการส่งเสริมจากภาครัฐ และความเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจ ทำให้เกิดโรงงานอุตสาหกรรมในพื้นที่ ตลอดจนคนรุ่นใหม่ไม่ได้นิยม ประกอบอาชีพการทำน้ำตาลโตนด เพราะคิดว่ามีความเสี่ยงและเป็นอันตรายจากการปีนต้นตาล