การใช้สารอินทรีย์ลดการใช้สารเคมีทางการเกษตรของเกษตรกรในพื้นที่อำเภอสุวรรณภูมิ จังหวัดร้อยเอ็ด

Abstract

การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา (1) สภาพพื้นฐานทั่วไปของเกษตรกรที่เข้าร่วมกลุ่มเกษตรกรใช้สารอินทรีย์ลดการใช้สารเคมี (2) การใช้สารอินทรีย์ลดการใช้สารเคมีทางการเกษตรของเกษตรกร (3) ความรู้เกี่ยวกับการใช้สารอินทรีย์ลดการใช้สารเคมีทางการเกษตร (4) ความคิดเห็นเกี่ยวกับสิ่งจูงใจในการใช้สารอินทรีย์ลดการใช้สารเคมีทางการเกษตรของเกษตรกร และ (5) ปัญหา และข้อเสนอแนะในการใช้สารอินทรีย์ลดการใช้สารเคมี ประชากรในการศึกษาครั้งนี้ คือ สมาชิกกลุ่มเกษตรกรใช้สารอินทรีย์ลดการใช้สารเคมีทางการเกษตร อำเภอสุวรรณภูมิ จังหวัดร้อยเอ็ด ปี 2561 2562 ของสถานีพัฒนาที่ดินร้อยเอ็ด จํานวน 1,150 คน กลุ่มตัวอย่างคํานวณหาขนาดของกลุ่มตัวอย่างโดยใช้สูตรของทาโร่ยามาเน่ ที่ความคลาดเคลื่อน 0.05 ได้จํานวน 296 คน เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถาม วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ ค่าสูงสุด ค่าต่ำสุด ค่าความถี่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ผลการวิจัย พบว่า (1) เกษตรกรส่วนมากเป็นเพศชาย มีอายุเฉลี่ย 48.51 ปี จบการศึกษาระดับประถมศึกษา ประกอบอาชีพเกษตรกรรมเป็นหลัก เป็นสมาชิกกลุ่มเกษตรกร มีแรงงานในครัวเรือนเฉลีย 4.21 คน มีรายได้เฉลี่ย 178,272.99 บาท มีพื้นที่ทำการเกษตรเฉลี่ย 22.85 ไร่ (2) มีการผลิตปุ๋ยหมักโดยใช้สารเร่งซุปเปอร์ พด.1 และมีการเตรียมหลุมปลูกโดยคลุกเคล้าปุ๋ยหมักกับดินก่อนรองก้นหลุม ผลิตน้ำหมักชีวภาพโดยใช้สารเร่งซุปเปอร์ พด.2 จากผักและผลไม้และใช้น้ำหมักชีวภาพมาฉีดพ่นพืชผักทุก ๆ 10 วัน ผลิตสารควบคุมเชื้อสาเหตุของโรคพืชโดยใช้เวลาในการหมัก 7 วันและใส่รองก้นหลุมหรือรอบทรงพุ่มในไม้ผล การหมักสารควบคุมแมลงศัตรูพืชโดยใช้สารเร่งซุปเปอร์ พด.7 ใช้เวลา 2 วันและใช้สารควบคุมแมลงศัตรูพืช : น้ำ อัตรา : 100 ปลูกพืชปุ๋ยสดในพื้นที่ที่ดินขาดความอุดมสมบูรณ์ ดินไม่อุ้มน้ำและใช้อัตรา 5 กิโลกรัม/ไร่ ใช้โดโลไมท์เพื่อปรับสภาพความเป็นกรดของดิน (3) เกษตรกรมีความรู้เกี่ยวกับการผลิตและการใช้สารอินทรีย์ในระดับมากถึงมากที่สุด โดยมีความรู้มากที่สุดใน 3 ประเด็น ได้แก่ ระยะเวลาการผลิตสารควบคุมแมลงศัตรูพืชโดยใช้สารเร่งซุปเปอร์ พด.7 อัตราการใช้ปอเทือง ถั่วพร้าเป็นพืชปุ๋ยสด การรด รักษาความชื้นในกองปุ๋ยได้รับความรู้จากแหล่งความรู้มากที่สุดจากเจ้าหน้าที่สถานีพัฒนาที่ดิน การประชุมและจากแอพพลิเคชั่น Line/ facebook (4) สิ่งจูงใจในการใช้สารอินทรีย์ลดการใช้สารเคมีทางการเกษตร เกษตรกรให้ความสำคัญมากที่สุดใน 3 ประเด็น ได้แก่ การผลิตปุ๋ยหมัก น้ำหมักชีวภาพ ทำให้ต้นทุนการผลิตพืชลดลงจากเดิม การได้รับปัจจัยการผลิตอย่างเพียงพอเจ้าหน้าที่รับฟังความคิดเห็นของเกษตรกร และ (5) ปัญหาในการใช้สารอินทรีย์ พบว่า ภาพรวมอยู่ในระดับน้อย โดยมีปัญหาเรื่องการผลิตปุ๋ยหมักและน้ำหมักชีวภาพการประชาสัมพันธ์โครงการไม่ทั่วถึง และปัจจัยการผลิตที่สนับสนุนไม่เหมาะสมกับปัญหาในพื้นที่เสนอแนะให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องเข้ามาสนับสนุนวัสดุอุปกรณ์ที่ใช้ในการผลิตอย่างต่อเนื่องทุกปี เพื่อลดค่าใช้จ่ายให้กับเกษตรกร