บทบาทในฐานะหัวคะแนนของกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ศึกษาเฉพาะกรณี อำเภอสว่างอารมณ์ จังหวัดอุทัยธานี

Abstract

การวิจัยเรื่องนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) ศึกษารูปแบบ บทบาทและวิธีดำเนินการในฐานะหัวคะแนนของกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน (2) ศึกษาแรงจูงใจที่ทำให้เป็นหัวคะแนน และปัจจัยที่ทำให้การเป็นหัวคะแนนได้ประสบ ผลสำเร็จ (3) เสนอแนวทางป้องกันและลดบทบาทการเป็นหัวคะแนนของกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยการวิจัยเอกสารและการสัมภาษณ์แบบเจาะลึก ประชากร วิจัยได้แก่ กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ทั้งหมดของอำเภอสว่างอารมณ์ จังหวัดอุทัยธานี กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ กำนัน จำนวน 5 คน ผู้ใหญ่บ้าน จำนวน 60 คน รวมกลุ่มตัวอย่างทั้งหมด 65 คน และใช้การวิเคราะห์ข้อมูลแบบพรรณนา ผลการวิจัยพบว่า (1) การเข้ามาเป็นหัวคะแนนของกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน มี 2 รูปแบบ คือ ผู้สมัครสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรหรือผู้สมัครสมาชิกวุฒิสภา ติดต่อกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน โดยตรง และ อีกวิธีหนึ่งคือ ติดต่อ ผ่านมายังนักการเมืองในระดับท้องถิ่นและนักการเมืองระดับท้องถิ่น ติดต่อกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน อีกทอดหนึ่งซึ่งบทบาทและวิธีดำเนินการในฐานะหัวคะแนน มีขั้นตอนดำเนินการ 4 ขั้นตอน คือ การสร้างทีมงานและเครือข่ายในการคุมคะแนนเสียง การตรวจสอบรายชื่อผู้มีสิทธิและประเมินผู้ไปใช้สิทธิเลือกตั้ง ประเมินการใช้จ่ายเงินในการซื้อเสียงให้แก่ผู้สมัคร และดำเนินการซื้อเสียงและติดตามผลผู้ไปใช้สิทธิเลือกตั้ง (2) แรงจูงใจที่ทำให้เป็นหัวคะแนน ได้แก่ การเกรงกลัวอำนาจหรืออิทธิพลของผู้สมัคร การมีสายสัมพันธ์ส่วนตัวในระบบอุปถัมภ์ กับผู้สมัคร ต้องการมีอำนาจ บารมี และดำรงตำแหน่งทางการเมืองที่สูงขึ้น และการได้รับผลประโยชน์ตอบแทนจากผู้สมัคร โดยปัจจัย ที่ทำให้การเป็นหัวคะแนนประสบผลสำเร็จ ได้แก่ การมีตำแหน่งทางราชการและมีอำนาจหน้าที่ตามกฎหมาย การมีเครือญาติจำนวนมากอยู่ในตำบลและหมู่บ้าน การมีฐานะทางการเงินที่ดีและการให้ผลประโยชน์ตอบแทนแก่ราษฎร (3) กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ได้เสนอแนวทางป้องกันและลดบทบาทในการเป็นหัวคะแนนไว้ 3 ประการ ดังนี้ 3.1) ให้เพิ่มค่าตอบแทน สิทธิประโยชน์และสวัสดิการ ให้เทียบเท่ากับข้าราชการ เพื่อสร้างขวัญและกำลังใจในการทำงานให้แก่กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน 3.2) ให้มีการบังคับใช้กฎหมายอย่างจริงจังและเพิ่มบทลงโทษทางวินัยและอาญา เพื่อป้องกันกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน เข้าไปเป็นหัวคะแนน และวางตัวไม่เป็นกลางทางการเมือง 3.3) ข้าราชการในทุกส่วนราชการ ต้องปฏิบัติงานให้เต็มความสามารถในการแก้ไขปัญหาความ เดือดร้อนของประชาชน เพื่อเป็นการลดบทบาทของกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ในการนำปัญหาความเดือดร้อนไปประสานขอความช่วยเหลือจากสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรหรือสมาชิกวุฒิสภาโดยตรงโดยไม่ผ่านหน่วยงานภาครัฐ