บทบาทของพนักงานอัยการกับการตรวจสอบในกระบวนการยุติธรรม : ศึกษาเฉพาะการดำเนินคดีอาญาของผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมือง

Abstract

การศึกษาค้นคว้าอิสระนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) ศึกษาแนวคิด วัตถุประสงค์ และหลักเกณฑ์ของการดําเนินคดีอาญาของผู้ดํารงตําแหน่งทางการเมือง (2) ศึกษาแนวคิด วัตถุประสงค์ และหลักการการสั่งคดีของพนักงานอัยการของไทยและต่างประเทศ (3) ศึกษาวิเคราะห์สภาพปัญหาในการทําสํานวนคดีระหว่างอัยการสูงสุดและคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ (4) แก้ไขบทบัญญัติกฎหมายของอัยการสูงสุดเพื่อทําให้คดีอาญาของผู้ดํารงตําแหน่งทางการเมืองมีประสิทธิภาพ การศึกษาค้นคว้าอิสระนี้เป็นการศึกษาวิจัยเชิงคุณภาพด้วยวิธีการวิจัยจากเอกสาร ซึ่งผู้ศึกษาได้ทําการรวบรวมข้อมูลจากหนังสือภาษาไทยและหนังสือภาษาอังกฤษ ข้อมูลจากตําราและคําอธิบายต่างๆ หมายเหตุท้ายคําพิพากษาศาลฎีกาในคดีอาญาของผู้ดํารงตําแหน่งทางการเมือง บทความภาษาไทยและภาษาอังกฤษ เอกสารวิจัยที่เกี่ยวข้อง ผลการศึกษาพบว่า (1) คณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติส่งสํานวนการไต่สวน อัยการสูงสุดต้องดําเนินการฟ้องคดีต่อศาลฎีกาแผนกคดีอาญาของผู้ดํารงตําแหน่งทางการเมือง อันเป็นหลักการดําเนินคดีตามกฎหมาย (2) การดําเนินคดีอาญาของพนักงานอัยการตามหลักสากลรวมทั้งในประเทศไทยเป็นหลักการดําเนินคดีอาญาตามดุลพินิจที่พนักงานอัยการสามารถจะกลั่นกรองคดีอาญาก่อนขึ้นสู่ศาล (3) กฎหมายกําหนดให้อัยการสูงสุดฟ้องคดีอาญาของผู้ดํารงตําแหน่งทางการเมืองเป็นหลัก แต่อัยการสูงสุดไม่มีอํานาจสอบสวนและไม่มีอํานาจใช้ดุลพินิจในการสั่งคดีและ (4) ผู้เขียนจึงขอเสนอให้มีการแก้ไขกฎหมายระดับพระราชบัญญัติโดยให้อัยการสูงสุดเข้ามามีส่วนร่วมในการไต่สวนกับคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติตั้งแต่เริ่มกระบวนการทําสํานวน และสามารถใช้ดุลพินิจพิจารณาสั่งคดีตามฐานความผิดที่เห็นสมควร โดยมีคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติทําหน้าที่สอบสวนร่วมกับอัยการสูงสุดตรวจสอบถ่วงดุลอํานาจ