การพัฒนารูปแบบคุณลักษณะผู้นำด้านสุขภาพชุมชนของระบบสุขภาพระดับตำบลโดยคลินิกหมอครอบครัว

Abstract

การศึกษาการพัฒนารูปแบบคุณลักษณะผู้นำด้านสุขภาพชุมชนของระบบสุขภาพระดับตำบลโดยคลินิกหมอครอบครัวคือการศึกษาเชิงปฏิบัติการใน 1 กลุ่มและทำการทดสอบก่อนและหลัง มีวัตถุประสงค์ (1) ศึกษารูปแบบคุณลักษณะผู้นำสุขภาพด้านชุมชน (2) พัฒนารูปแบบคุณลักษณะผู้นำสุขภาพชุมชน (3) เปรียบเทียบรูปแบบคุณลักษณะผู้นำสุขภาพชุมชนก่อนและหลังพัฒนา ประชากรที่ศึกษาคือผู้นำด้านสุขภาพชุมชนระบบสุขภาพระดับตำบล ในตำบลเมืองปักและ ธงชัยเหนือ อำเภอปักธงชัย มีผู้นําด้านสุขภาพชุมชนจํานวน 308 คน จากการศึกษาและสุ่มตัวอย่างแบบเป็นลำดับชั้นตามสัดส่วนของประชากร จํานวน 150 คน แต่เข้าร่วม 14 คน เครื่องมือที่ใช้ในการศึกษาคือ (1) แบบสอบถามคุณลักษณะผู้นำด้านสุขภาพชุมชนระดับตำบล (2) โปรแกรมการปรับเปลี่ยนกระบวนทัศน์คุณลักษณะผู้นำ ใน 9 กิจกรรมตามมิติการสร้างเสริมสุขภาพ ป้องกันโรคและรักษาเบื้องต้น ครอบคลุม 5 กลุ่มวัยโดยคลินิกหมอครอบครัว แบบสอบถามมีความเชื่อมั่นที่ 0.86 สถิติในการศึกษาคือการทดสอบระหว่างค่ากลางประชากร 2 กลุ่มที่มีการกระจาย 2 กลุ่มที่ไม่เป็นอิสระต่อกัน ผลการศึกษาพบว่าส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง (ร้อยละ 87.2) อายุเฉลี่ย 55.8 ปี (1) ก่อนการพัฒนารูปแบบคุณลักษณะผู้นำด้านการทำงานเป็นทีม การมีส่วนร่วม การเกิดคุณค่าในผู้ให้บริการ และการตอบสนองชุมชนอยู่ในระดับปานกลาง ส่วนคุณลักษณะด้านการแบ่งปันทรัพยากรอยู่ในระดับต่ำ (2) หลังการพัฒนาพบว่าคุณลักษณะผู้นำด้านการเกิดคุณค่าในผู้ให้บริการอยู่ในระดับสูง ยกเว้นการทํางานเป็นทีม การมีส่วนร่วม และการตอบสนองความต้องการชุมชนอยู่ในระดับปานกลาง (3) ผลการเปรียบเทียบพบว่าเมื่อพัฒนารูปแบบคุณลักษณะผู้นําด้านสุขภาพชุมชนโดยใช้โปรแกรมการปรับเปลี่ยนกระบวนทัศน์แล้วคุณลักษณะการเกิดคุณค่าในผู้ให้บริการเพิ่มขึ้นในระดับสูง และในภาพรวมทุกด้านมีการเปลี่ยนแปลงเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.001) โดยคลินิกหมอครอบครัว