การส่งเสริมการผลิตข้าวอินทรีย์ของเกษตรกรในตำบลกันทรารมย์ อำเภอกระสัง จังหวัดบุรีรัมย์

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา 1) สภาพทั่วไป สภาพพื้นฐานทางสังคม และสภาพเศรษฐกิจ 2) สภาพการผลิตข้าวอินทรีย์ 3) ความรู้และความคิดเห็นต่อการผลิตข้าวอินทรีย์ 4) ปัญหาและข้อเสนอแนะเกี่ยวกับการผลิตข้าวอินทรีย์ 5) การได้รับและความต้องการรูปแบบและวิธีการส่งเสริมการผลิตข้าวอินทรีย์ และ 6) วิเคราะห์แนวทางการส่งเสริมการผลิตข้าวอินทรีย์ของเกษตรกร ประชากรที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้คือ เกษตรกรที่สมัครเข้าร่วมโครงการพัฒนาเกษตรกรรมยั่งยืน กิจกรรมส่งเสริมและพัฒนาการผลิตข้าวอินทรีย์ ปี 2562 ในตำบลกันทรารมย์ อำเภอกระสัง จังหวัดบุรีรัมย์ จำนวน 277 คน กำหนดกลุ่มตัวอย่างโดยใช้สูตรของ ทาโร ยามาเน ที่ระดับความคลาดเคลื่อน 0.05 ได้กลุ่มตัวอย่างจำนวน 164 ราย สุ่มตัวอย่างแบบง่าย วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้โปรแกรมคอมพิวเตอร์สำเร็จรูป สถิติที่ใช้ ได้แก่ การแจกแจงความถี่ ค่าร้อยละ ค่าต่ำสุด ค่าสูงสุด ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน การจัดลำดับ และการวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัย พบว่า 1) เกษตรกรร้อยละ 64.6 เป็นเพศหญิง อายุเฉลี่ย 53.09 ปี สถานภาพสมรส จบการศึกษาระดับประถมศึกษา สมาชิกในครัวเรือนเฉลี่ย 4.29 คน มีประสบการณ์ในการปลูกข้าวเฉลี่ย 24.03 ปี พื้นที่ปลูกข้าวเฉลี่ย 20.11 ไร่ ลักษณะการถือครองที่ดินเป็นของตนเอง แรงงานในครัวเรือนโดยเฉลี่ย 2.31 คน เกษตรกรมีรายได้เฉลี่ยจากการขายข้าว 72,162.80 บาท และมีภาระหนี้สินเฉลี่ย 58,626.87 บาท โดยเกษตรกร ใช้เงินทุนของตนเองในการปลูกข้าว 2) เกษตรกรมีการจัดการพื้นที่ปลูก/แหล่งผลิต การจัดการเพาะปลูกข้าว การจัดการผลผลิตข้าว และปฏิบัติตามเกณฑ์กาหนดในการผลิตข้าวอินทรีย์โดยเฉลี่ยในระดับมาก 3) เกษตรกรมีความรู้เกี่ยวกับกระบวนการและขั้นตอนการผลิตข้าวอินทรีย์โดยรวมเฉลี่ยอยู่ในระดับมากที่สุด มีความคิดเห็นต่อการผลิตข้าวอินทรีย์โดยรวมเฉลี่ยอยู่ในระดับมากที่สุด ต้นทุนในการผลิตข้าวอินทรีย์ เฉลี่ยต่อไร่ 2,773.98 บาท และจำหน่ายข้าวให้กับโรงสีทั่วไป 4) เกษตรกรมีปัญหาด้านขาดแคลน แหล่งน้ำ การจดบันทึกไม่ต่อเนื่อง รวมถึงแหล่งรับซื้อข้าว ข้อเสนอแนะในการผลิตข้าวอินทรีย์ ได้แก่ มีแปลงสาธิตการผลิตข้าวอินทรีย์ และมีตลาดรับซื้อข้าวอินทรีย์ในพื้นที่ที่มีการแบ่งแยกในด้านราคาและคุณภาพ 5) เกษตรกรได้รับความรู้การผลิตข้าวอินทรีย์ โดยรวมอยู่ในระดับมาก มีต้องการความรู้เรื่อง การป้องกันโรค แมลง และสัตว์ศัตรูพืช ต้องการช่องทางในการส่งเสริมการเรียนรู้จากสื่อบุคคล (ราชการ) ต้องการวิธีการส่งเสริมในรูปแบบการศึกษาดูงาน การฝึกปฏิบัติและการสาธิต ตามลำดับ และ 6) แนวทางการส่งเสริมการผลิตข้าวอินทรีย์ ถ่ายทอดความรู้โดยนักส่งเสริมการเกษตร ด้วยช่องทางและวิธีการที่เป็นการบรรยายร่วมกับการศึกษาดูงานและฝึกปฏิบัติ เพื่อให้เกษตรกรเกิดความเข้าใจยิ่งขึ้น นำไปสู่การปฏิบัติตามมาตรฐานได้อย่างถูกต้อง