พิธีกรรมและความเชื่อของชาวกูย ตำบลตาโกน อำเภอเมืองจันทร์ จังหวัดศรีสะเกษ

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา (1) ประวัติความเป็นมา ความเชื่อและพิธีกรรมของ ชาวกวย ตำบลตาโกน อำเภอเมืองจันทร์ จังหวัดศรีสะเกษ (2) การเปลี่ยนแปลงทางสังคมที่มีผลต่อความ เชื่อและพิธีกรรมของชาวกวย ตำบลตาโกน อำเภอเมืองจันทร์ จังหวัดศรีสะเกษ (3) แนวทางการอนุรักษ์ และส่งเสริมความเชื่อและพิธีกรรมของชาวกวย ตำบลโกน อำเภอเมืองจันทร์ จังหวัดศรีสะเกษ วิธีการวิจัยเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ กลุ่มตัวอย่าง คือผู้อาวุโส/ผู้รู้ และปราชญ์ชาวบ้านในชุมชน จำนวน 10 คน ผู้นำชุมชนในตำบลตาโกน จำนวน 5 คน ประชาชนชาวตำบลตาโกน มีกำหนดอายุตั้งแต่ 50 ปี ขึ้นไปจำนวน 10 คน รวมทั้งสิ้น จำนวน 25 คน เครื่องมือการวิจัย ได้แก่ แบบสัมภาษณ์ และแบบ สำรวจชุมชน การสังเกตแบบมีส่วนร่วมและไม่มีส่วนร่วม การวิเคราะห์ข้อมูลใช้การวิเคราะห์เชิงพรรณนา ผลการวิจัยพบว่า (1) ชาวกวยบ้านตาโกนนั้นดั้งเดิมตั้งถิ่นฐานอยู่บริเวณ พระธาตุเมืองจันทร์ ราวพุทธศตวรรษที่ 16-17 หรือบ้านเมืองจันทร์ปัจจุบัน ต่อมาภายหลังได้อพยพย้ายถิ่นฐานมาสร้าง ชุมชนใหม่ สำหรับชื่อเรียกขานชุมชนนั้นตั้งตามชื่อแหล่งน้ำคือ หนองตะกอล ซึ่งเป็นภาษากวย แปลว่า หัวเข่า และเพี้ยนเป็น ตาโกน จนถึงปัจจุบัน ความเชื่อและพิธีกรรมของชาวกวย ตำบลตาโกน คือความเชื่อ และพิธีกรรมเรื่องผีปู่ ตา ผีตาแฮก ส่วนพิธีกรรมเป็นการเซ่นผีบรรพบุรุษในวันสารท (จาสาก) การรำผีออผีแถน การขึ้นบ้านใหม่ และพิธีกรรมประเพณีไหว้พระธาตุ (บ้านเมืองจันทร์) (2) การเปลี่ยนแปลงทาง สังคมที่มีผลต่อความเชื่อและพิธีกรรมของชาวตำบลตาโกน อำเภอเมืองจันทร์ จังหวัดศรีสะเกษเป็นการ เปลี่ยนแปลงตั้งแต่ปี พ.ศ. 2535 จนถึงปัจจุบัน ประกอบด้วยการเปลี่ยนแปลงด้านครอบครัวเดิม ซึ่งเดิม เป็นครอบครัวขยาย ปัจจุบันเป็นครอบครัวเดี่ยว ส่วนกลุ่มสังคมเดิมจะรวมกลุ่มมีความสัมพันธ์ใกล้ชิด ทางญาติสายโลหิต ปัจจุบันเป็นการรวมกลุ่มโดยหน่วยงานต่างๆ ส่วนด้านชุมชน ชุมชนเดิมจะช่วยเหลือ กิจกรรม โดยมีวัดเป็นศูนย์รวมจัดกิจกรรมทางศาสนาและประเพณี ปัจจุบันกิจกรรมหรืองานบาง ประเภทจะมีหน่วยงานจากส่วนกลางเข้ามาดำเนินงาน (3) แนวทางในการอนุรักษ์และส่งเสริมความเชื่อ และพิธีกรรมชาวกวยตำบลตา-โกน คือการอบรมสั่งสอนบุตรหลานคนรุ่นหลังให้ได้รับรู้ถึงความเป็นมา และความสำคัญของพิธีกรรมประเพณีที่ถือว่าเป็นมรดกภูมิปัญญาที่บรรพบุรุษมอบไว้ให้ เพื่อให้เกิดความ สำนึก ภูมิใจที่จะร่วมกันรักษาไว้ควบคู่ไปกับการนำบุตรหลานถือปฏิบัติในพิธีกรรมและประเพณีตาม เทศกาลนั้น ๆ ไปพร้อมกัน