การบังคับใช้กฎหมายในคดีอาญา ศึกษากรณีการใช้อำนาจในการสอบสวนและการดำเนินคดีของเจ้าพนักงาน

Abstract

การศึกษาค้นคว้าอิสระนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) ศึกษาแนวความคิด ทฤษฎี ความเป็นมาของปัญหาเกี่ยวกับการบังคับใช้กฎหมายในคดีอาญา กรณีการใช้อำนาจในการสอบสวนและการดำเนินคดีของเจ้าพนักงาน (2) ศึกษาเปรียบเทียบการบังคับใช้กฎหมายในคดีอาญา กรณีการใช้อำนาจในการสอบสวนและการดำเนินคดีของเจ้าพนักงานของประเทศไทย สหรัฐอเมริกา สหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนี และสาธารณรัฐฝรั่งเศส (3) วิเคราะห์ปัญหาการบังคับใช้กฎหมายในคดีอาญา กรณีการใช้อำนาจในการสอบสวนและการดำเนินคดีของเจ้าพนักงาน (4) เสนอแนะแนวทางในการปรับปรุงแก้ไขการบังคับใช้กฎหมายในคดีอาญา กรณีการใช้อำนาจในการสอบสวนและการดำเนินคดีของเจ้าพนักงานการศึกษาค้นคว้าอิสระนี้เป็นการวิจัยทางกฎหมายโดยการวิจัยเชิงคุณภาพ ด้วยการวิจัยเอกสารกฎหมายเกี่ยวกับการบังคับใช้กฎหมายในคดีอาญา ศึกษากรณีการใช้อำนาจในการสอบสวนและการดำเนินคดี ของเจ้าพนักงาน ตามบทบัญญัติแห่งกฎหมาย กฎ ระเบียบ ตำรา บทความทางวิชาการ งานวิจัย คำพิพากษาของศาล และกฎหมายต่างประเทศ โดยผู้วิจัยทำการสังเคราะห์และวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพจากเนื้อหาที่ได้จากการวิจัยเอกสารและการทบทวนวรรณกรรม เพื่อนำมาเป็นแนวทางในการแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา ผลการศึกษาพบว่า (1) การบังคับใช้กฎหมายในคดีอาญาของประเทศไทยในปัจจุบันใช้ระบบกล่าวหา ซึ่งรัฐธรรมนูญได้บัญญัติให้ความคุ้มครองสิทธิของผู้ถูกกล่าวหาในคดีอาญาไว้ โดยให้สันนิษฐานไว้ก่อนว่าผู้ต้องหาหรือจำเลยเป็นผู้บริสุทธิ์จนกว่าจะมีคำพิพากษาถึงที่สุด การสอบสวนเบื้องต้นของเจ้าพนักงาน จึงมีความสำคัญอย่างยิ่งในการรวบรวมพยานหลักฐานเพื่อพิจารณาว่าข้อกล่าวหานั้นมีมูลหรือไม่เพียงใด ก่อนเสนอพนักงานอัยการยื่นฟ้องผู้ถูกกล่าวหานั้นต่อศาลเพื่อพิจารณาคดีต่อไป (2) การบังคับใช้กฎหมายในคดีอาญาของประเทศไทยได้กำหนดขอบเขตอำนาจการสอบสวนของเจ้าพนักงานไว้อย่างจำกัด การดำเนินคดีแต่ละขั้นตอนจึงมีความซับซ้อนและยาวนาน ซึ่งแตกต่างกับสหรัฐอเมริกา สหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนี และสาธารณรัฐฝรั่งเศสได้กำหนดขอบเขตอำนาจการสืบสวนสอบสวนไว้อย่างกว้างขวาง เพื่อให้ได้มาซึ่งการดำเนินคดีที่ง่ายและรวดเร็ว (3) ปัญหาการบังคับใช้กฎหมายในคดีอาญา พบว่าหากการสอบสวนเกิดขึ้นโดยพนักงานสอบสวนที่ไม่มีอำนาจในท้องที่ที่พบการกระทำผิด จะมีผลให้การสอบสวนนั้นเป็นการสอบสวนที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย ทำให้เกิดความล่าช้าและความไม่เป็นธรรมในการต่อสู้คดีของผู้ต้องหาหรือจำเลย (4) ควรแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา กรณีการใช้อำนาจของเจ้าพนักงานในการสอบสวนในเขตพื้นที่ต่างๆ ให้เป็นไปได้อย่างกว้างขวาง เพื่อป้องกันไม่ให้กระทบถึงสิทธิเสรีภาพของประชาชนที่ตกเป็นผู้เสียหาย ผู้ถูกกล่าวหา และพยานในคดีอาญา