การคุ้มครองสิทธิผู้เสียภาษีอากร กรณีการอุทธรณ์ภาษีอากรตามประมวลรัษฎากร

Abstract

การค้นคว้าอิสระนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) ศึกษาความหมาย แนวคิด ทฤษฎี การคุ้มครองสิทธิของผู้เสียภาษีอากร (2) ศึกษากระบวนการอุทธรณ์ภาษีอากรของประเทศไทย ประเทศอังกฤษและสาธารณรัฐฝรั่งเศส (3) วิเคราะห์ปัญหาและอุปสรรคในการอุทธรณ์ภาษีอากรของประเทศไทย ประเทศอังกฤษ และสาธารณรัฐฝรั่งเศส (4) เสนอแนะแนวทางในการปรับปรุงประมวลรัษฎากร และระเบียบกรมสรรพากรว่าด้วยการอุทธรณ์และการพิจารณาอุทธรณ์ ตามประมวลรัษฎากร พ.ศ.2564ให้มีประสิทธิภาพการศึกษาในครั้งนี้เป็นการศึกษาเชิงคุณภาพ และการศึกษาเชิงเปรียบเทียบ โดยใช้วิธีการศึกษาค้นคว้าจากเอกสาร จากข้อมูลหนังสือ หรือตำราทางกฎหมาย ความเห็นทางกฎหมายของผู้ทรงคุณวุฒิ บทความทางวิชาการ วิทยานิพนธ์ การศึกษาค้นคว้าอิสระ รวมทั้งกระบวนการอุทธรณ์ภาษีอากรของประเทศไทย และของต่างประเทศ เพื่อเสนอแนะแนวทางในการปรับปรุงกฎหมายที่เกี่ยวข้องให้มีประสิทธิภาพผลการศึกษาพบว่า (1) ภาษีอากรเป็นการใช้อำนาจรัฐในการจัดเก็บภาษีอากรจากประชาชนเพื่อจัดทำบริการสาธารณะ และในการจัดเก็บภาษีอากรต้องเป็นไปตามหลักการจัดเก็บภาษีอากรที่ดี และหลักการคุ้มครองสิทธิผู้เสียภาษีอากรตามหลักกฎหมายปกครอง และหลักการคุ้มครองสิทธิของผู้เสียภาษีอากร ตามพระราชบัญญัติวิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ.2539 (2) กระบวนการอุทธรณ์ภาษีอากรในประเทศไทยผู้เสียภาษีอากรเมื่อถูกกระทบสิทธิจากการประเมินภาษีอากรต้องอุทธรณ์ต่อคณะกรรมการพิจารณาอุทธรณ์ก่อนจึงจะสามารถยื่นฟ้องต่อศาลภาษีอากรได้ ในขณะที่ประเทศอังกฤษ ผู้เสียภาษีเลือกที่ยื่นคำร้องให้หน่วยจัดเก็บภาษีทบทวนการประเมิน หรือยื่นคำร้องต่อองค์กรที่ทำหน้าที่พิจารณาอุทธรณ์ได้ สำหรับสาธารณรัฐฝรั่งเศส ให้อุทธรณ์ต่อหน่วยงานที่มีหน้าที่รับผิดชอบก่อนจึงสามารถนำข้อพิพาทไปอุทธรณ์ต่อศาลได้ (3) การคุ้มครองสิทธิของผู้เสียภาษีอากรในประเทศไทยยังมีความไม่เหมาะสมเมื่อเปรียบเทียบกับประเทศอังกฤษ และสาธารณรัฐฝรั่งเศส ซึ่งมีความยืดหยุ่นและชัดเจนในกระบวนการอุทธรณ์มากกว่า (4) เห็นควรปรับปรุงแนวทางในการคุ้มครองสิทธิของผู้เสียภาษีอากร ดังนี้ 1) กำหนดระยะเวลาอุทธรณ์ให้ยาวขึ้นเป็น 90 วัน ซึ่งเป็นเวลาที่เหมาะสมเพียงพอต่อการเตรียมเอกสารและปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านภาษีอากร 2) การกำหนดระยะเวลาพิจารณาอุทธรณ์ให้ชัดเจน คือไม่เกิน 180 วัน ขอขยายได้ไม่เกิน 90 วัน 3) คณะกรรมการพิจารณาอุทธรณ์ควรตัดผู้แทนของกรมสรรพากรออกให้นำผู้เชี่ยวชาญด้านภาษีอากรเข้ามาแทน 4) การขอทุเลาในชั้นศาลควรเป็นอำนาจ ผู้พิพากษาในการอนุมัติให้ทุเลา และสำหรับภาษีทางตรงที่มูลหนี้พิพาทไม่เกิน 1 แสนบาทไม่ต้องจัดให้มีหลักประกันในการขอทุเลาการบังคับคดี