การส่งเสริมการจัดการศัตรูพืชแบบผสมผสานของเกษตรกรผู้ปลูกผักในอำเภอเกาะจันทร์ จังหวัดชลบุรี

Abstract

การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา 1) ข้อมูลทั่วไปและสภาพการผลิตผัก 2) ความสำคัญและการปฏิบัติการจัดการศัตรูพืชแบบผสมผสาน 3) ปัญหาและข้อเสนอแนะการจัดการศัตรูพืชแบบผสมผสาน 4) การได้รับและความต้องการการส่งเสริมการจัดการศัตรูพืชแบบผสมผสาน และ 5) วิเคราะห์แนวทางการส่งเสริมการจัดการศัตรูพืชแบบผสมผสานของเกษตรกร การวิจัยนี้เป็นงานวิจัยแบบสำรวจ ประชากรที่ศึกษา คือ เกษตรกรผู้ปลูกผัก มีการขึ้นทะเบียนกับกรมส่งเสริมการเกษตร ปี 2564/65 จำนวน 117 ราย กำหนดขนาดของกลุ่มตัวอย่างโดยใช้สูตรของทาโร ยามาเน ที่ความคลาดเคลื่อน 0.03 ได้ตัวอย่าง จำนวน 106 ราย สุ่มตัวอย่างแบบง่าย วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้การแจกแจงความถี่ ค่าร้อยละ ค่าต่ำสุด ค่าสูงสุด ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน การทดสอบค่าที และการวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัย พบว่า 1) เกษตรกรส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง มีอายุเฉลี่ย 58.14 ปี จบการศึกษาประถมศึกษา เป็นสมาชิกกลุ่ม/องค์กรการเกษตร สภาพการผลิตพบว่า เกษตรกรมีการปรับปรุงบำรุงดินโดยการใส่ปุ๋ยหมักหรือปุ๋ยอินทรีย์มูลสัตว์ มีการคัดเลือกเมล็ดพันธุ์ในการเพาะปลูก 2) เกษตรกรส่วนใหญ่ให้ความสำคัญในการจัดการศัตรูพืชแบบผสมผสานในระดับมาก คือ วิธีเขตกรรม และมีการปฏิบัติในการจัดการศัตรูพืชแบบผสมผสาน 2 ประเด็น คือ วิธีเขตกรรม และการใช้สารเคมี 3) ปัญหาในการจัดการศัตรูพืชแบบผสมผสาน คือ ด้านการจัดการผลผลิต ได้แก่ ดินขาดความสมบูรณ์ โรคและแมลงศัตรูพืช และด้านค่าใช้จ่ายสำหรับการเพาะปลูก ได้แก่ ต้นทุนการผลิตที่สูง ซึ่งทำให้เกษตรกรไม่มีการบริหารจัดการแบบผสมผสาน 4) เกษตรกรมีความต้องการการส่งเสริมความรู้ด้านโรคและแมลงศัตรูพืชอยู่ในระดับมาก เกษตรกรได้รับความรู้และความต้องการความรู้ มีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญยิ่งที่ 0.05 เกษตรกรมีความต้องการด้านนักส่งเสริม (สื่อบุคคล) จากนักส่งเสริมการเกษตรในระดับมาก และเกษตรกรมีความต้องการด้านวิธีการส่งเสริม ในรูปแบบการเยี่ยมเยียนของนักส่งเสริมการเกษตรในระดับมาก ทั้งนี้เกษตรกรได้รับวิธีการส่งเสริมและความต้องการวิธีการส่งเสริมที่มีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญยิ่งที่ 0.05 5) แนวทางการส่งเสริมการจัดการศัตรูพืชแบบผสมผสาน โดยการใช้กรอบแนวคิด SMCR โดยผู้ส่งสาร คือ นักส่งเสริม ข่าวสาร คือ ความรู้ด้านโรคและแมลง ช่องทางการสื่อสาร คือ วิธีการส่งเสริมโดยการเยี่ยมเยียนให้คำแนะนำ และผู้รับสาร คือ เกษตรกรผู้ปลูกผักในอำเภอเกาะจันทร์ และแนวทางการจัดทำปฏิทินการเพาะปลูกโดยเลือกส่งเสริมวิธีการจัดการศัตรูพืช ดังนี้ การใช้วิธีเขตกรรม วิธีกล ชีววิธี และการใช้สารธรรมชาติควบคู่กัน และหากพบการทำลายรุนแรง สามารถใช้วิธีสารเคมีอย่างปลอดภัยสลับกับการใช้วิธีอื่น