การยอมรับการใช้เชื้อราไตรโคเดอร์มาควบคุมโรคพืชในการผลิตผักของเกษตรกร ในอำเภอสันติสุข จังหวัดน่าน

Abstract

การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา 1) สภาพสังคมและเศรษฐกิจ 2) สภาพการผลิตผัก 3) การใช้เชื้อราไตรโคเดอร์มาในการควบคุมโรคพืชในการผลิตผัก 4) การยอมรับการใช้เชื้อราไตรโคเดอร์มาในการควบคุมโรคพืชในการผลิตผัก และ 5) ปัญหาและข้อเสนอแนะเกี่ยวกับเกี่ยวกับการใช้เชื้อราไตรโคเดอร์มาในการควบคุมโรคพืชในการผลิตผักของเกษตรกร ประชากรที่ใช้ในการศึกษาวิจัยครั้งนี้ คือ เกษตรกรผู้ผลิตผัก ในอำเภอสันติสุข จังหวัดน่าน จำนวน 179 ราย ที่ได้ขึ้นทะเบียนเกษตรกรกับสำนักงานเกษตรอำเภอสันติสุข ปีการผลิต 2566/67 กำหนดขนาดตัวอย่าง โดยใช้สูตรทาโร ยามาเน ที่ค่าความคลาดเคลื่อน 0.05 ได้กลุ่มตัวอย่าง 124 ราย ใช้วิธีการสุ่มแบบง่าย เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้ เป็นแบบสัมภาษณ์ สถิติที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ ความถี่ ร้อยละ ค่าต่ำสุด ค่าสูงสุด ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการจัดอันดับผลการวิจัยพบว่า 1) เกษตรกรส่วนใหญ่เป็นเพศชาย อายุเฉลี่ย 54.05 ปี จบการศึกษาระดับชั้นประถมศึกษา ร้อยละ 33.9 เป็นเกษตรกรทั่วไป มีประสบการณ์การผลิตผักเฉลี่ย 7.87 ปี ได้รับการฝึกอบรมจากสำนักงานเกษตรอำเภอ จำนวนการเข้าฝึกอบรมในปี 2566 เฉลี่ย 2.51 ครั้ง เกษตรกรทั้งหมดได้รับแหล่งความรู้เกี่ยวกับโรคพืชจากสำนักงานเกษตร มีจำนวนสมาชิกเฉลี่ย 4.27 คน รายได้ทั้งหมดต่อปี เฉลี่ย 79,669.84 บาท รายได้จากภาคการเกษตรเฉลี่ย 31,460.88 บาท รายได้จากการปลูกผักเฉลี่ย 26,461.13 บาท รายได้นอกภาคการเกษตรเฉลี่ย 21,747.82 บาท และใช้แหล่งเงินทุนของตนเอง 2) เกษตรกรร้อยละ 48.3 ผลิตผักในโรงเรือน ส่วนใหญ่ผลิตผักกวางตุ้งเบบี้ อายุการเก็บเกี่ยว เฉลี่ย 49.00 วัน ราคาผลผลิตเฉลี่ย 23.46 บาท จำนวนครั้งในการผลิตผักในปี 2566 เฉลี่ย 5.81 ครั้ง จำนวนแรงงานในการผลิตผักเฉลี่ย 2.31 คน เกษตรกรทั้งหมดมีพื้นที่เป็นของตนเอง มีพื้นที่ผลิตผักเฉลี่ย 1.31 ไร่ ปลูกโดยเพาะกล้าพันธุ์ ใช้แหล่งน้ำจากสระ/บ่อ ส่วนใหญ่ได้รับมาตรฐานการรับรอง GAP จำหน่ายผ่านศูนย์รวบรวม/กระจายผลผลิต ใส่ปุ๋ยเฉลี่ย 2.40 ครั้ง ใส่ปุ๋ยหมัก เกษตรกรส่วนใหญ่พบโรคเน่า พบด้วงหมัดผัก และใช้สารชีวภัณฑ์ในการป้องกันกำจัด 3) เกษตรกรมีความเข้าใจเกี่ยวกับประเด็นการใช้เชื้อราไตรโคเดอร์มาในการควบคุมโรคพืชเกษตรกร เข้าใจการใช้เชื้อราไตรโคเดอร์มาโดยตรงกับส่วนของพืช ไม่ก่อให้เกิดผลเสียกับต้นพืช 4)เกษตรกรยอมรับนำไปปฏิบัติในระดับมากที่สุดขั้นตอนการใช้เชื้อราไตรโคเดอร์มาควบคุมโรคพืช 5) เกษตรกรมีปัญหาในประเด็นการใช้เชื้อราไตรโคเดอร์มาในการควบคุมโรคพืช เห็นผลช้ากว่าการใช้สารเคมี ซึ่งเกษตรกรต้องมีการวางแผนที่ดีก่อนนำเชื้อราไตรโคเดอร์มาไปใช้ ขั้นตอนการใช้สารชีวภัณฑ์มีข้อจำกัดมาก เมื่อใช้เชื้อราไตรโคเดอร์มาฉีดพ่น ต้องใช้ในปริมาณมากและใช้ในการป้องกันก่อนเกิดโรค