แนวทางการพัฒนาศูนย์ส่งเสริมและผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวชุมชน จังหวัดกาญจนบุรี

Abstract

การวิจัยเรื่องนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา 1) สภาพทางสังคมและเศรษฐกิจของสมาชิก 2) สภาพการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวของสมาชิก 3) ความพึงพอใจและความต้องการของสมาชิก 4) ปัญหาและข้อเสนอแนะ 5) แนวทาง การพัฒนาศูนย์ส่งเสริมและผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวชุมชน จังหวัดกาญจนบุรี ผลการวิจัยพบว่า (1) สมาชิกมีอายุเฉลี่ย 55.42 ปี จบการศึกษาระดับประถมศึกษา สมาชิกส่วนใหญ่(ร้อยละ 83.0) เป็นสมาชิกกลุ่มลูกค้า ธกส. ร้อยละ 40.7 เป็นสมาชิกอยู่ระหว่าง 11 – 15 ปี เหตุผลในการเป็นสมาชิกคือต้องการซื้อเมล็ดพันธุ์ข้าว แลกเปลี่ยนความรู้ และการกู้-ยืม ตามลำดับ สมาชิกทำการเกษตรเป็นหลัก มีประสบการณ์ในการทำนาเฉลี่ย 27.92 ปี มีจำนวนแรงงานในครอบครัวและจ้างแรงงาน จำนวน 1-2 คน มีพื้นที่ ถือครองทางการเกษตรเฉลี่ย 24.67 ไร่ มีพื้นที่เป็นของตนเองเฉลี่ย 15.54 ไร่ สมาชิกร้อยละ 93.3 มีการกู้ยืมเงินจาก ธกส. กองทุนหมู่บ้าน/กลุ่มออมทรัพย์ และศูนย์ข้าวชุมชน ตามลำดับ สมาชิกมีรายได้เฉลี่ย 218,885.16 บาท/ปี (2) สภาพการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวพบว่าสมาชิกปลูกข้าวพันธุ์สุพรรณบุรี 1 พันธุ์ปทุมธานี 1 และพันธุ์ กข31 ตามลำดับ ซื้อเมล็ดพันธุ์ข้าวจากหน่วยงานเอกชน ศูนย์ข้าวชุมชน หน่วยงานภาครัฐ ตามลำดับ จำหน่ายพันธุ์ข้าวที่โรงสีและศูนย์ข้าวชุมชน สมาชิกร้อยละ 74.8 ไม่ได้ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวให้แก่ศูนย์ข้าวชุมชน และร้อยละ 59.26 ไม่เข้าร่วมการประชุม/อบรมถ่ายทอดความรู้ (3) ความพึงพอใจและความต้องการของสมาชิก พบว่าในภาพรวมสมาชิกมีความพึงพอใจด้านกิจกรรมกลุ่ม และด้านองค์ประกอบของกลุ่มอยู่ในระดับปานกลาง มีความต้องการกิจกรรมอยู่ในระดับมาก (4) ปัญหาและข้อเสนอแนะ พบว่ามีปัญหาภาพรวมอยู่ในระดับปานกลาง (5) แนวทางการพัฒนา พบว่ามีแนวทาง 7 ประเด็น ได้แก่ 1)การพัฒนาเยาวชนรุ่นใหม่ให้เรียนรู้วัฒนธรรมและประเพณีการปลูกข้าว 2) การจัดหาเครื่องจักรกล และอุปกรณ์ให้มีความพร้อมต่อการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าว 3) การยกระดับมาตรฐานเมล็ดพันธุ์สู่มาตรฐานสากล 4) การพัฒนาระบบการบริหารจัดการทางการเงินละสร้างโอกาสทางการเงินโดยการเชื่อมโยงแหล่งเงินทุนภายในและภายนอก 5) การสร้างโอกาสทางการตลาดให้พร้อมต่อการแข่งขัน 6) การเชื่อมโยงเครือข่ายระหว่างศูนย์ข้าวชุมชนทั้งภายในภายนอกจังหวัด หน่วยงานภาครัฐและเอกชน 7) การให้ถ่ายทอดความรู้และส่งเสริมให้สมาชิกจัดทำแปลงผลิตเมล็ดพันธุ์โดยมีการควบคุมคุณภาพตามหลักวิชาการ