การจัดการความรู้การทอผ้าย้อมครามบ้านโนนสะอาด ตำบลนางัว อำเภอนาหว้า จังหวัดนครพนม

Abstract

การศึกษาวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา 1) บริบทชุมชนและภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านการทอผ้าย้อมคราม 2) กระบวนการจัดการความรู้ในด้านการผลิตและการทอผ้าย้อมคราม 3) องค์ความรู้และรวบรวมลวดลายผ้าย้อมคราม บ้านโนนสะอาด ตำบลนางัว อำเภอนาหว้า จังหวัดนครพนม ผลการศึกษาพบว่า 1) กลุ่มทอผ้ามีการรวมตัวกันจัดตั้งเป็นกลุ่มแม่บ้านเกษตรกรเมื่อ พ.ศ. 2539 การทอผ้าย้อมครามเป็นการทาสืบทอดกันมาตั้งแต่บรรพบุรุษ และในปัจจุบันการถ่ายทอดความรู้การผลิตและ การทอผ้าย้อมครามโดยการบอกเล่าจากผู้เฒ่าผู้แก่และปราชญ์ในชุมชน ผู้ที่มีความชำนาญในการทอผ้าย้อมครามส่วนใหญ่เป็นผู้สูงอายุ 2) เมื่อนำกระบวนการจัดการความรู้ 7 ขั้นตอนมาใช้ในการจัดการความรู้ได้ก่อให้เกิดผลคือ (1) การรวบรวมข้อมูลองค์ความรู้และลวดลายผ้าย้อมคราม เพื่อเผยแพร่ให้กับผู้สนใจ (2) มีเครือข่ายการแลกเปลี่ยนความรู้ (3) สมาชิกกลุ่มทอผ้า เกิดทักษะในการพัฒนาผลิตภัณฑ์สามารถประยุกต์ลวดลายได้หลากหลาย เป็นที่ต้องการของตลาด (4) สมาชิกกลุ่มมีรายได้เพิ่มและมีความเข้มแข็ง 3) องค์ความรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านการทอผ้าย้อมครามที่รวบรวมได้มี 4 ประเด็น ได้แก่ การปลูกคราม การผลิตเนื้อคราม การย้อมคราม และลวดลายผ้าย้อมคราม ซึ่งลวดลายมีมากกว่า 100 ลาย สาหรับลวดลายที่ได้รวบรวมเป็นลวดลายที่ได้รับความนิยมจากผู้บริโภคและเป็นลวดลายที่สมาชิกส่วนใหญ่มีความชำนาญในการทอ แบ่งเป็น 2 ลักษณะ คือ (1) ลายโบราณ และ(2) ลายประยุกต์