การจัดการทรัพยากรเกษตรตามปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงของเกษตรกรจังหวัดลำปาง

Abstract

การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา 1) ข้อมูลด้านสังคมและเศรษฐกิจของเกษตรกร 2) การนาปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงไปใช้ในการจัดการทรัพยากรเกษตร 3) ผลของการนาปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงไปใช้ในการจัดการทรัพยากรเกษตร 4) ทัศนคติ ความรู้และความพึงพอใจจากการนาปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงไปใช้ในการจัดการทรัพยากรเกษตร และ 5) ปัญหา ความต้องการและข้อเสนอแนะในการนาปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงไปใช้ในการจัดการทรัพยากรเกษตร วิธีการศึกษา เป็นการวิจัยแบบผสมเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ โดยการวิจัยเชิงปริมาณ ประชากร คือ เกษตรกรนาร่องที่ผ่านการอบรมจากโครงการศูนย์เครือข่ายปราชญ์ชาวบ้าน ภายใต้โครงการพัฒนาการเกษตรตามแนวทฤษฎีใหม่ โดยยึดปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง จานวน 450 คน กลุ่มตัวอย่างได้จากการคานวณของสูตรTaro Yamane จากการสุ่มตัวอย่างอย่างง่ายของประชากรทั้งหมดได้จานวน 216 ราย ใช้แบบสอบถามเป็นเครื่องมือในการเก็บรวบรวมข้อมูล วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ค่าความถี่ ค่าร้อยละ ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ค่าต่าสุด ค่าสูงสุด และค่าเฉลี่ยการวิจัยเชิงคุณภาพ เก็บข้อมูลแบบเฉพาะเจาะจง จานวน 9 คน ใช้แบบสัมภาษณ์และการอภิปรายกลุ่มในการเก็บรวบรวมข้อมูล วิเคราะห์ข้อมูลโดยการตีความและทาตารางเปรียบเทียบ ผลการวิจัยพบว่า 1) เกษตรกรส่วนมากเป็นเพศหญิง ร้อยละ 57.87 อายุเฉลี่ย 48 ปี กิจกรรมทางการเกษตรมากกว่าครึ่งหนึ่งทาในบริเวณรอบที่พักอาศัยของตนเอง โดยให้ความสาคัญในเรื่องของกิจกรรมปลูกพืชปลอดสารพิษ ทั้งพืชผักสวนครัว ข้าว และพืชไร่ สาหรับบริโภคในครัวเรือนเป็นหลัก 2) การนาปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงไปใช้ในการจัดการทรัพยากรเกษตร พบว่า เกษตรกรร้อยละ 87.50 วางแผนทาการเกษตรโดยคานึงถึงปริมาณน้า และร้อยละ 88.89 มีการปรับปรุงดินก่อนทาการเกษตร 3) จากการนาปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงไปใช้ในการจัดการทรัพยากรเกษตร พบว่า เกษตรกรสามารถพึ่งตนเองได้ มีจิตสานึกที่ดีในการใช้ทรัพยากรเกษตร ใช้ปัจจัยการผลิตที่มีอยู่ในท้องถิ่นและสามารถใช้ทรัพยากรเกษตรให้เกิดประโยชน์อย่างยั่งยืน 4) เกษตรกรมีทัศนคติว่าปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง คือหลักในการดาเนินชีวิต และยังเป็นหลักในการจัดการทรัพยากรเกษตรเพื่อรองรับการเปลี่ยนแปลงด้านต่างๆ โดยเฉพาะการเปลี่ยนแปลงของธรรมชาติ เกษตรกรส่วนใหญ่มีความรู้เกี่ยวกับปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงเป็นอย่างดี และมีความพึงพอใจเป็นอย่างยิ่งในการนาปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาประยุกต์ใช้ในการจัดการทรัพยากรเกษตร และ 5) เกษตรกรส่วนน้อยมีปัญหาเกี่ยวกับความเข้าใจคลาดเคลื่อนว่าปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงคือการทาเกษตรทฤษฎีใหม่เท่านั้น โดยเกษตรกรส่วนมากต้องการให้จัดฝึกอบรมอีกครั้งเพื่อกระตุ้นและทบทวนความจา และมีข้อเสนอแนะให้หน่วยงานต่างๆ ที่เกี่ยวข้องทางานแบบบูรณาการร่วมกันเป็นภาคีเครือข่าย เพื่อให้ทุกภาคส่วนในจังหวัดลาปางเข้ามามีส่วนร่วมในการจัดการทรัพยากรเกษตร