ปัจจัยทางการเมืองการปกครองที่ทำให้เชียงใหม่เป็นเมืองเอกนครระดับภูมิภาค

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพี่อศึกษาปัจจัยทางการเมืองการปกครองที่ทำให้เชียงใหม่เป็นเมืองเอกนครระดับภูมิภาค ผลการวิจัยพบว่า ปัจจัยสำคัญที่ทำให้เชียงใหม่เป็นเมืองเอกนครระดับภูมิภาคประกอบด้วย 1) ปัจจัยด้านประวัติศาสตร์การเมืองการปกครอง การเป็นศูนย์กลางของอาณาจักรล้านนา การเป็นหัวเมืองประเทศราชของราชอาณาจักรสยาม และการเป็นหัวเมืองหลักของการปกครองมณฑลเทศาภิบาลของภาคเหนือตอนบน ทำให้เชียงใหม่มีความสำคัญและโดดเด่น 2) ปัจจัยด้านภูมิรัฐศาสตร์สภาพภูมิประเทศและทำเลที่ตั้งที่เหมาะสม ส่งเสริมให้เชียงใหม่เติบโตจนกลายเป็นศูนย์อำนาจทางการเมืองการปกครองและเศรษฐกิจของภาคเหนือ 3) ปัจจัยด้านสถาบัน พระมหากษัตริย์ การสรัางพระตำหนักภูพิงคราชนิเวศน์ทำให้เกิดการขยายตัวของส่วนราชการและการย้ายที่ทำการมาเชียงใหม่เป็นจำนวนมาก 4) ปัจจัยด้านนโยบายและการพัฒนาประเทศ การกำหนดนโยบายการพัฒนาเมืองและภูมิภาคในสมัยจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์และการกำหนดให้เชียงใหม่เป็นเมืองหลักของภาคเหนือตอนบนตามแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 4 ส่งผลให้เชียงใหม่เติบโตอย่างมาก 5) ปัจจัยด้านการเป็นศูนย์กลางของส่วนราชการในภาคเหนือ การเติบโตของเมืองในช่วงที่ผ่านมา นอกจากจะมีการจัดตั้งส่วนราชการในเชียงใหม่ ตั้งแต่ พ.ศ. 2528 เป็นต้น มาแล้วยังทำให้มีการย้ายส่วนราชการจากจังหวัดลำปางมาอยู่ที่เชียงใหม่ระหว่างพ.ศ. 2535 - 2540 6) ปัจจัยด้านการเมืองเรื่องการจัดตั้งมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ การกำหนดนโยบายจากการเมืองระดับชาติและการผลักดันจากตระกูลการเมือง นักการเมือง ประชาชน และสื่อมวลชนของเชียงใหม่ ก่อให้เกิดการจัดตั้งมหาวิทยาลัยในภูมิภาคแห่งแรก 7) ปัจจัยด้านการเมืองการปกครองระดับประเทศสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรของเชียงใหม่จำนวนหนึ่งดำรงดำแหน่งรัฐมนตรี ส่งผลต่อการผลักดันนโยบายและโครงการสำคัญที่ส่งผลต่อการพัฒนาและขยายตัวของจังหวัดเชียงใหม่ 8) ปัจจัยด้านการเมืองการปกครองระดับห้องถิ่น การต่อการแข่งขันทางการเมืองท้องถิ่นโดยการประเด็นนโยบายการพัฒนาเมือง นำไปสู่การสร้างความเติบโตให้เมืองเชียงใหม่อย่างต่อเนื่อง