มาตรการทางกฎหมายในการถือครองที่ดินของราษฎรเพื่อป้องกันการบุกรุกเขตป่าไม้

Abstract

การศึกษาค้นคว้าอิสระนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อหามาตรการทางกฎหมายในการถือครองที่ดินของราษฎรเพื่อป้องกันการบุกรุกเขตป่าไม้ให้เป็นไปอย่างเหมาะสม นําไปสู่การเสนอแนะแนวทางในการจัดการว่าราษฎรจะมีสิทธิในที่ดินอย่างไร เพื่อให้สอดคล้องกับแนวนโยบายหยุดยั้งการบุกรุกทําลายทรัพยากรป่าไม้ เนื่องจากการกำหนดเขตพื้นที่ป่าไม้เพื่อการอนุรักษ์ขึ้นโดยกฎหมาย เป็นผลให้การบุกรุกเข้าไปหรืออยู่อาศัยของราษฎรมีความผิดตามกฎหมาย แม้ราษฎรจะมีหลักฐานการครอบครองที่ดินมาก่อนการประกาศเขตป่าและมีหลักฐานที่พิสูจน์ได้ แต่หากไม่มีการดําเนินการโดยชอบตามกฎหมายที่ดิน บุคคลนั้นก็ไม่มีสิทธิในที่ดินที่ตนครอบครองอยู่ การศึกษาค้นคว้าอิสระนี้ เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพโดยการศึกษาค้นคว้าและรวมรวมข้อมูลด้วยวิธีการวิจัยเอกสาร โดยการศึกษาค้นคว้าจากตําราหนังสือทั้งของประเทศไทยและต่างประเทศ ตลอดจนศึกษาข้อมูลจากสื่อสารสนเทศ บทบัญญัติของกฎหมาย คําพิพากษาฎีกา วิทยานิพนธ์ งานวิจัย เอกสารและข้อมูลที่เกี่ยวข้อง รวมทั้งกฎหมายต่างประเทศที่เกี่ยวข้อง ได้แก่ สหรัฐอเมริกา และสาธารณรัฐอินโดนีเซีย ผลการศึกษาพบวา การกำหนดเขตพื้นที่ป่าไม้เป็นอํานาจของรัฐเพียงหน่วยงานเดียวเท่านั้น การพิสูจน์สิทธิไม่เปิดโอกาสให้ราษฎรมีส่วนร่วม และยังมีนโยบายประกาศพื้นที่ป่าหลายประเภททับซ้อนกบพื้นที่ทํากินของราษฎรโดยไม่มีการสํารวจพื้นที่จริง จึงเห็นควรให้ใช้หลักคิดสิทธิชุมชนและการมีส่วนร่วมของราษฎรผู้มีส่วนได้เสียในการกำหนดแนวเขตที่ดินป่าไม้ ให้มีการพิสูจน์สิทธิให้ชัดเจนว่าราษฎรกับการประกาศเขตป่าใครมาก่อน หากคนอยูก่อนประกาศเขตป่าไม้ให้ดําเนินการออกเอกสารสิทธิตามประมวลกฎหมายที่ดินตลอดจนนําแนวคิดการจัดการเขตกันชน ให้ราษฎรสามารถมีกรรมสิทธิ์ในที่ดินติดเขตป่าไม้ได้ แต่ต้องจํากดกิจกรรมบางประการที่ไม่ทําให้เป็นการรบกวนสภาพนิเวศธรรมชาติของป่าไม้