การมีส่วนร่วมทางการเมืองของพระสงฆ์ กรณีศึกษาการเรียกร้องให้จัดตั้งกระทรวงพระพุทธศาสนาและวัฒนธรรม ในปี พ.ศ. 2545

Abstract

การวิจัยนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาวิเคราะห์สาเหตุ วัตถุประสงค์ และกระบวนการเรียกร้องให้รัฐจัดตั้งกระทรวงพระพุทธศาสนาและวัฒนธรรมไทยของกลุ่มพระสงฆ์ รวมทั้งผลและผลกระทบทางการเมืองที่เกดขึ้นจากเหตุการณ์เรียกร้อง ตลอดจนแนวโน้มการเรียกร้องทางการเมืองของพระสงฆ์ที่จะเกิดขึ้นในอนาคตชันเปินผลมาจากเหตุการณ์เรียกร้องในครั้งนี้ โดยทำการศึกษาวิจัยจากเอกสารทั้งชั้นต้นและชั้นรอง และด้วยการสัมภาษณ์แบบเจาะลึกพระสงฆ์ผู้เป็นแกนนำและผู้เข้าร่วมชุมนุม เรียกร้องรวมทั้งอาจารย์ผู้เชี่ยวชาญเรื่องพระสงฆ์กับการเมือง และนักการเมืองที่เคยมีบทบาทในการแก้ไขปัญหาการเรียกร้องของกลุ่มพระสงฆ์ ผลการวิจัยพบว่าสาเหตุที่ทำให้เกิดการชุมเรียกร้องกระทรวงพระพุทธศาสนาและวัฒนธรรมไทยของกลุ่มพระสงฆ์ในครั้งนี้มีหลายประการด้วยกัน คือ 1) ความต่อเนื่องของแนวคิดและความต้องการให้พุทธศาสนาเป็นศาสนาประจำชาติโดยนิตินัย 2) ความต้องการที่จะให้สถาบันพุทธศาสนา มีความมั่นคงสถาพร 3) ความต้องให้รัฐเขามาดูแลสนับสนุนพุทธศาสนาและสถาบันสงฆ์มากขึ้น 4) ความต้องการที่จะพัฒนาและเผยแผ่พระพุทธศาสนาให้มีประสิทธิภาพและให้กว้างขวางยิ่งขึ้น 5) การเกิดขึ้นของ "คณะกรรมการการศาสนาและวัฒนธรรม" ชี่งจะเข้ามาควบคุมการดำเนินงานของพระพุทธศาสนาและองค์กรสงฆ์ 6) ความต้องการปรับปรุงเปลี่ยนแปลงพระราชบัญญัติคณะสงฆ์และโครงสร้างองค์กรสงฆ์7) สภาวการณ์ที่เหมาะสมของการเมืองในขณะนั้นที่รัฐกำลังดำเนินการปรับปรุงการบริหารราชการแผ่นดินและปรับปรุงกระทรวง ทบวง กรม