พลวัตทางการเมืองภาคประชาชนด้านสิ่งแวดล้อมของเครือข่ายรักษ์ลุ่มนํ้าพระปรง

Abstract

การวิจัยเรื่องนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา 1) พลวัตทางสังคมด้านสิ่งแวดล้อมที่ก่อให้เกิดการพัฒนาประชาธิปไตยระดับรากหญ้า และ 2) กระบวนการมีส่วนร่วมของภาคประชาชนในการบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมชุมชนของเครือข่ายรักษ์ลุ่มน้ำพระปรง โดยการใช้สิทธิตามกฎหมายของประชาชน การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยศึกษาเอกสารที่เกี่ยวข้องและการสัมภาษณ์เชิงลึกกับกลุ่มผู้ให้ข้อมูลสำคัญ จำนวน 21 คน ได้แก่ ตัวแทนของเครือข่ายรักษ์ลุ่มน้ำพระปรง ประชาชนในพื้นที่ 9 ตำบล ของอำเภอกบินทร์บุรี ส่วนราชการที่เกี่ยวข้อง และผู้แทนภาคอุตสาหกรรม จากนั้นจึงนำข้อมูลมาทำการวิเคราะห์เชิงพรรณนา ผลการวิจัยพบว่า 1) พลวัตทางสังคมด้านสิ่งแวดล้อมที่ก่อให้เกิดการพัฒนาประชาธิปไตยระดับรากหญ้า เกิดจากความต้องการแก้ปัญหาในสิ่งที่ชุมชนได้รับผลกระทบต่อวิถีความเป็นอยู่ของตนจากปัญหานำไปสู่การค้นหาสาเหตุ นำมารวบรวมวิเคราะห์ร่วมกัน เกิดการตื่นตัวเรียนรู้ เรียกร้องการแก้ไขจากรัฐ ส่งผลให้เกิดขบวนการเคลื่อนไหวทางสังคม พัฒนาความคิดจากประชาชนเป็นพลเมืองด้วยความรับผิดชอบต่อสังคม เคารพซึ่งกันและกัน โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อรักษาทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมของสังคม 2) กระบวนการมีส่วนร่วมของภาคประชาชนในการบริหารจัดการอุตสาหกรรมและชุมชนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมชุมชนของเครือข่ายรักษ์ลุ่มน้ำพระปรงโดยการใช้สิทธิตามกฎหมายของประชาชนเป็นไปตามรัฐธรรมนูญ ชุมชนเกิดการเรียนรู้จากการปฏิบัติ แบ่งหน้าที่กันทำ วางแผนร่วมกัน เกิดความเข้มแข็งสามารถสร้างอำนาจต่อรองกับรัฐและทุนได้ภาคอุตสาหกรรมที่เข้ามามีบทบาทสำคัญในการจัดการปัญหาสิ่งแวดล้อมร่วมกัน โดยภาครัฐเข้ามาเป็นส่วนประสานระหว่างโรงงานอุตสาหกรรมและชุมชน