การระงับข้อพิพาททางสิ่งแวดล้อมโดยวิธีการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทนอกศาล

Abstract

การศึกษาค้นคว้าอิสระเรื่อง การระงับข้อพิพาททางสิ่งแวดล้อมโดยวิธีการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทนอกศาล มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาวิเคราะห์แนวคิด ทฤษฎีเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมและวิธีการระงับข้อพิพาททางสิ่งแวดล้อมนอกศาล และปัญหา อุปสรรคในการนำวิธีการระงับข้อพิพาทนอกศาลมาใช้ในคดีสิ่งแวดล้อมในปัจจุบัน ว่ามีความเหมาะสมและสอดคล้องกับปัญหาข้อพิพาททางสิ่งแวดล้อมของประเทศไทยหรือไม่ เพื่อที่จะเสนอแนวทางการนำวิธีการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทนอกศาลมาใช้ในคดีสิ่งแวดล้อม และปรับปรุงแก้ไขเพิ่มเติมกฎหมายดังกล่าว เพื่อให้เกิดความรวดเร็วและชัดเจนในทางปฏิบัติในการดำเนินกระบวนการยุติธรรมเกี่ยวกับคดีสิ่งแวดล้อม การศีกษาค้นคว้าอิสระนี้ เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพด้วยวิธีวิจัยทางเอกสาร โดยศึกษาถึงหลักการทางกฎหมายเกี่ยวกับวิธีการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทนอกศาล วิเคราะห์สภาพปัญหาการนำวิธีการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทนอกศาลมาใช้กับข้อพิพาททางสิ่งแวดล้อม หลักเกณฑ์และวิธีการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทนอกศาลของต่างประเทศ เพื่อหาแนวทางที่เหมาะสม และสามารถนำมาปรับใช้กับการระงับข้อพิพาททางสิ่งแวดล้อมของประเทศไทยได้ ผลการศึกษาพบว่ากฎหมายว่าด้วยสิ่งแวดล้อมของประเทศไทยยังไม่มีบทบัญญัติในเรื่องหลักเกณฑ์เกี่ยวกับการไกล่เกลี่ยข้อพิพาททางสิ่งแวดล้อมนอกศาลโดยตรง ปัจจุบันแม้จะมีการนำกระบวนการระงับข้อพิพาททางแพ่งและทางอาญามาใช้พิพาททางสิ่งแวดล้อม แต่ขาดองค์กรที่ทําหน้าที่ในการไกล่เกลี่ยข้อพิพาททางสิ่งแวดล้อม จึงเสนอแนะให้มีการตรากฎหมายเกี่ยวกับการไกล่เกลี่ยข้อพิพาททางสิ่งแวดล้อมนอกศาล และจัดตั้งหน่วยงานหรือองค์กรกลางขึ้นเพื่อทำหน้าที่เกี่ยวกับการไกล่เกลี่ยข้อพิพาททางสิ่งแวดล้อม โดยนำรูปแบบของประเทศญี่ปุ่นมาปรับใช้ให้เหมาะสมกับประเทศไทย ควรมีการเพิ่มเติม เรื่อง การระงับพิพาททางสิ่งแวดล้อมโดยการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทไว้ในพระราชบัญญัติส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ พ.ศ. 2535 และควรมีการเพิ่มเติม ปรับปรุง เรื่อง “อายุความ” โดยให้อายุความของข้อพิพาททางสิ่งแวดล้อมที่เข้าสู่กระบวนการ ไกล่เกลี่ยข้อพิพาททางสิ่งแวดล้อมนอกศาลสะดุดหยุดลงจนกว่ากระบวนการไกล่เกลี่ยข้อพิพาททางสิ่งแวดล้อมนอกศาลจะสิ้นสุด ไว้ในประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ พระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. 2542 พระราชบัญญัติส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ พ.ศ. 2535 และระเบียบของที่ประชุมใหญ่ตุลาการในศาลปกครองสูงสุด ว่าด้วยวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. 2543