การลงโทษทางวินัยผู้ต้องขังในเรือนจำ

Abstract

การศึกษาค้นคว้าอิสระนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อวิเคราะห์ปัญหาและอุปสรรคในทางปฏิบัติ และทางกฎหมายในการดำเนินการทางวินัยกับผู้ต้องขังในเรือนจำ ตามกฎหมายพระราชบัญญัติ ราชทัณฑ์ เปรียบเทียบความแตกต่าง และความสอดคล้องกับหลักกฎหมายรัฐธรรมนูญ และข้อกำหนดมาตรฐานขั้นต่ำในการปฏิบัติต่อผู้ต้องขังขององค์การสหประชาชาติ และแนวทางการปฏิบัติต่อผู้ต้องขังของต่างประเทศ การศึกษาวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยการศึกษาวิจัยจากเอกสาร การเก็บข้อมูล จากบทบัญญัติทางกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการบังกับโทษ จากตำราทางวิชาการผลงานการวิจัยที่ผ่านมา ทั้งเอกสารภาษาไทย และต่างประเทศ ตลอดทั้งจากการสัมภาษณ์ เจ้าหน้าที่เรือนจำฯ และจากผู้ต้องขังที่เกี่ยวข้อง หรือได้รับผลกระทบจากการดำเนินการทางวินัยโดยตรง ผลการศึกษาพบว่า การลงโทษผู้ต้องขังที่กระทำผิดวินัยตามกฎหมายบังคับโทษของไทย คือ พระราชบัญญัติราชทัณฑ์ พุทธศักราช 2560 และกฎกระทรวง ฯ โดยกฎหมายจะกำหนดหลักเกณฑ์ วิธีการ กำหนดไว้กว้างๆ ให้ผู้ปฏิบัติใช้ “ดุลพินิจ” เลือกลงโทษตามพฤติการณ์ ซึ่งอาจมีการเลือกปฏิบัติที่ไม่เป็นธรรมมีผลกระทบทั้งทางกาย และกระทบสิทธิ เสรีภาพ ศักดีศรีของผู้ต้องขัง แต่เมื่อศึกษาเปรียบเทียบ กับกฎหมายที่เป็นสากล พบว่าการดำเนินการลงโทษทางวินัยผู้ต้องขังตามพระราชบัญญัติราชทัณฑ์ เป็นไปตามที่กฎหมาย รัฐธรรมนูญ และข้อกำหนดมาตรฐานขั้นต่ำในการปฏิบัติต่อผู้ต้องขังของสหประชาชาติ ให้ความคุ้มครองไว้มีความสอดคล้อง ไม่มีความขัดแย้งแต่ประการใด และพบว่าการลงโทษโดยการ “ขังเดี่ยว” ยังเป็นโทษที่รุนแรง จึงควรยกเลิกการ “ขังเดี่ยว” และปรับปรุงแก้ไขกฎหมายบังคับโทษของไทย ให้มีความชัดเจนสอดคล้องกับหลักสากลทั่วไป