รูปแบบการอนุรักษ์และการพัฒนาระบบนิเวศชายฝั่งทะเล โดยการมีส่วนร่วมของชุมชน : กรณีศึกษาโครงการบ้านปลา หมู่ 8 บ้านหินดาด ตำบลคลองใหญ่ อำเภอแหลมงอบ จังหวัดตราด

Abstract

งานวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา (1) รูปแบบการอนุรักษ์และการพัฒนาระบบนิเวศชายฝั่งทะเลโดยการมีส่วนร่วมของชุมชน (2) ผลที่เกิดจากการอนุรักษ์การพัฒนาและการมีส่วนร่วมของชุมชนและ (3) จิตส่านึกในการอนุรักษ์และพัฒนาระบบนิเวศชายฝั่งทะเลของชาวบ้านในพื้นที่บ้านหินดาดหมู่ 8 ตำบลคลองใหญ่ อำเภอแหลมงอบ จังหวัดตราด การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพและเชิงปริมาณ ซึ่งการวิจัยเชิงคุณภาพเป็นการสัมภาษณ์แบบเจาะลึกเจ้าหน้าที่ของรัฐ กลุ่มเยาวชนที่เข้าร่วมโครงการบ้านปลาและกลุ่มชาวบ้าน บ้านหินดาด หมู่ 8 รวม 17 คน ส่วนการวิจัยเชิงปริมาณโดยใช้แบบสอบถาม แบ่งกลุ่มตัวอย่างออกเป็น 3 กลุ่ม ได้แก่ประชาชนในชุมชน 201 คน กลุ่มเยาวชนที่ร่วมโครงการ 15 คน เจ้าหน้าที่ของรัฐ 15 คน รวม 231 คน โดยการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพ ใช้การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงพรรณนา ส่วนการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณใช้สถิติ ได้แก่ การแจกแจงความถี่ ค่ารัอยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานและค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ แบบเพืยร์สัน ผลการวิจัยพบว่า (1) รูปแบบการอนุรักษ์ระบบนิเวศชายฝั่งทะเลโดยการมีส่วนร่วมของชุมชน ได้แก่ รูปแบบที่หนึ่งการมีส่วนร่วมในการกำหนดการใช้ทรัพยากรทางทะเลเพื่อการบริโภค โดยคำนึงถึงขนาดของสัตว์น้ำ รูปแบบที่สองการสนับสนุนในด้านวัสดุอุปกรณ์เครื่องมือเครื่องใช้ในกิจกรรมการอนุรักษ์ และรูปแบบที่สามารถกำหนดหลักเกณฑ์การทำการประมงของชาวบ้าน และรูปแบบการพัฒนาระบบนิเวศชายฝั่งทะเลโดยการมีส่วนร่วม ได้แก่ กิจกรรมของโครงการอย่างยั่งยนเพื่อพัฒนาระบบนิเวศชายฝั่งทะเล และการสร้างและพัฒนาความร่วมมือ โดยถึอว่าเป็นหน้าที่ของทุกคน (2) ส่วนผลจากการอนุรักษ์และการพัฒนาตลอดการมีส่วนร่วมของชุมชน ตามโครงการบ้านปลา พบว่า ชาวบ้านมีความรู้ความเข้าใจและคำนึงถึงประโยชษ์และโทษของการทำลายระบบนิเวศชายฝั่งทะเล จึงได้รวมตัวกันเพื่อปกป้องและเฝ้าระวังไม่ให้มีการทำลาย มีการ อนุรักษ์พันธุ์พืชและสัตว์น้ำเพื่อการบริโภคและประกอบอาชีพที่ยั่งยืนเพื่อเป็นรากฐานทางด้านเศรษฐกิจและพัฒนาให้เป็นแหล่งความรู้และการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ โดยให้ความร่วมมือ สนับสนุนวัสดุอุปกรณ์และเข้าร่วมกิจกรรมในโครงการบ้านปลา (3) จิตสำนึกในการอนุรักษ์และพัฒนาระบบนิเวศชายฝั่งทะเลของชาวบ้านในพี้นที่บ้านหินดาด พบว่า ชาวบ้านหินดาดมีควานรู้ ความเข้าใจและความสนใจในระบบนิเวศชายฝั่งทะเลสูง แสดงว่าชาวบ้านหินดาดที่มีความรู้ ความเข้าใจ และความสนใจในระบบนิเวศชายส่งทะเลสูง ก็จะมีจิตส่านึกในการมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์และพัฒนาระบบนิเวศชายฝั่งทะเลสูง โดยมีค่า R เท่ากับ (.059) และค่า P เท่ากับ (0.01)