การจัดการทรัพยากรน้ำภาครัฐที่เป็นปัญหาและเกิดผลกระทบต่อระบบเหมืองฝายของภาคประชาสังคม : กรณีศึกษาชุมชนลุ่มน้ำขานจังหวัดเชียงใหม่

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา (1) สาเหตุ ความเป็นมา และปัจจัยที่นำไปสู่การจัดการทรัพยากรน้ำภาครัฐที่เป็นปัญหาและเกิดผล กระทบต่อระบบเหมืองฝายของภาคประชาสังคมชุมชนลุ่มน้ำขาน จังหวัดเชียงใหม่ (2) ปัญหาและผลกระทบต่อระบบเหมืองฝายของภาคประชาสังคมชุมชนลุ่มน้ำขาน จังหวัดเชียงใหม่และ(3) ผลกระทบการจัดการทรัพยากรน้ำภาครัฐที่เป็นปัญหาและเกิดผลกระทบต่อระบบเหมืองฝายของภาคประชาสังคมชุมชนลุ่มน้ำขาน จังหวัดเชียงใหม่ กลุ่มตัวอย่างในการศึกษาขอมูลโดยการสัมภาษณ์เชิงลึกได้แก่ ผู้ที่มีส่วนเกี่ยวของกับการจัดการทรัพยากรน้ำภาครัฐของชุมชนลุ่มน้ำขาน จำนวน 11 คน และผู้ที่มีผลกระทบต่อระบบ เหมืองฝายของชุมชนลุ่มน้ำขานจังหวัดเชียงใหม่ จำนวน 30 คน ผลการวิจัยพบว่า (1) การที่รัฐเข้ามาจัดการทรัพยากรน้ำบริเวณลุ่มน้ำขาน ทำให้เกิดความขัดแย้งกับชุมชน เพราะนอกจากจะเป็นการทำลายวิถีชุมชนและภูมิปัญญาท้องถิ่นแล้ว ยังส่งผลให้ขาดประสิทธิภาพการจัดการทรัพยากรน้ำไม่ตรงกับความต้องการของชาวบ้าน นำมาซึ่งความขัดแย้ง(2) การจัดการทรัพยากรน้ำโดยภาครัฐเน้นการจัดการตามกฎระเบียบของทางราชการซึ่งส่งผลให้ความขัดแย้งทวีความรุนแรงมากยิ่งขึ้น เพราะนอกจากจะขัดต่อการจัดการน้ำด้วยระบบเหมืองฝายของชุมชนแล้วยังขาดการมีส่วนร่วมของชาวบ้านจนก่อให้เกิดข้อพิพาทตามมาแล้ว (3) ผลกระทบที่เกิดขึ้นคือ การจัดการน้ำภาครัฐขาดประสิทธิภาพ วิถีชีวิตของชุมชน ถูกทำลาย เกิดข้อพิพาทระหว่างหมู่บ้านในการแบ่งปันน้ำ และการรวมตัวของชาวบ้านเป็นกลุ่มประชาสังคมเพื่อต่อสู้กับภาครัฐ