บทบาทของวิทยุชุมชนในการส่งเสริมและสืบสานวัฒนธรรมไทย : กรณีศึกษาวิทยุชุมชน ในเขตอำเภอเมือง จังหวัดกาญจนบุรี

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา (1) ความเป็นมาของวิทยุชุมชน (2) บทบาทของ วิทยุชุมชนในการส่งเสริมและสืบสานวัฒนธรรมไทยในเขตอำเภอเมืองจังหวัดกาญจนบุรี (3) บทบาทพึงประสงค์และไม่พึงประสงค์ของวิทยุชุมชนในเขตอำเภอเมืองจังหวัดกาญจนบุรีในการส่งเสริมและสืบสานวัฒนธรรมไทย โดยเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ กลุ่มตัวอย่างประกอบด้วยผู้บริหารวิทยุชุมชน 5 คน นักจัดรายการวิทยุชุมชน 10 คนผู้นำชุมชน 5 คน รวม 20 คม และเป็นการวิเคราะห์เนี้อหารายการวิทยุที่ออกอากาศโดยสถานีวิทยุชุมชนในเขตจังหวัดกาญจนบุรี ซึ่งมีกรอบเนี้อหาทางวัฒนธรรมทั้งหมด 5 ด้าน คือ ด้านการดำรงชีพ ด้านภาษาและวรรณกรรม ด้านศาสนา และจริยธรรม ด้านศิลปะและการละเล่น ด้านสังคม เศรษฐกิจ และการเมือง ผลการวิจัยพบว่า (1) วิทยุชุมชนได้ถือกำเนิดขึ้นครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ. 2491 โดยสถานี K.PFA ในเมืองเบร์กเลล์รัฐแคลิฟอร์เนีย ประเทศสหรัฐอเมริกา ส่วนประเทศไทยวิทยุชุมชนเป็นผล ที่เกิดขึ้นตามมาตรา 40 ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยพุทธศักราช 2540 (2) บทบาทของวิทยุชุมชน ในการส่งเสริมและสืบสานวัฒนธรรม ได้แก่ บทบาทในการให้ความรู้ รักษาวัฒนธรรมชุมชนท้องถิ่น ร่วมแก้ปัญหาของชุมชน และการมีส่วนร่วมในทางการเมือง (3) บทบาทพึงประสงค์และไม่พึงประสงค์ของวิทยุชุมชน พบว่าส่วนใหญ่เป็นบทบาทที่พึงประสงค์ ส่วนบทบาทไม่พึงประสงค์มี 4 ด้าน คือ 1. ด้านภาษาและวรรณกรรม ที่มีการใช้ภาษาที่ไม่ถูกต้อง 2. ด้านศาสนาและจริยธรรม มีการรับค่าตอบแทนจากการเปีดสปอตโฆษณา 3. ศิลปะและการละเล่น มีผู้สนับสนุนรายการที่เป็นเจ้าของธุรกิจเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ 4. ด้านสังคมเศรษฐกิจและการเมือง มีการเสนอ ข่าวที่ทำให้เกิดการตื่นตระหนกกับผู้ฟังโดยไม่ตรวจสอบให้ชัดเจน