ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการดำเนินงานทันตสาธารณสุขของหน่วยบริการปฐมภูมิเครือข่ายสุขภาพเดชอุดม จังหวัดอุบลราชธานี

Abstract

การวิจัยเชิงวิเคราะห์นี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาการดำเนินงานทันตสาธารณสุขของหน่วยบริการปฐมภูมิเครือข่ายสุขภาพเดชอุดม (2) ประเมินปัจจัยคุณลักษณะส่วนบุคคล ปัจจัยจูงใจ ปัจจัยค้ำจุน และปัจจัยการสนับสนุนจากองค์การ (3) หาความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยคุณลักษณะส่วนบุคคล ปัจจัยจูงใจ ปัจจัยค้ำจุน และปัจจัยการสนับสนุนจากองค์การกับการดำเนินงานทันตสาธารณสุข และ (4) ศึกษาปัญหา อุปสรรค และข้อเสนอแนะในการดำเนินงานทันตสาธารณสุขของหน่วยบริการปฐมภูมิเครือข่ายสุขภาพเดชอุดม ประชากรที่ศึกษาคือ บุคลากรสาธารณสุขที่ปฏิบัติงานด้านทันตสาธารณสุขในหน่วยบริการปฐมภูมิเครือข่ายสุขภาพอำเภอเดชอุดม จังหวัดอุบลราชธานี จำนวน 218 คน โดยทำการวิจัยในทุกหน่วยประชากร เครื่องมือที่ใช้คือ แบบสอบถามซึ่งมีค่าดัชนีความสอดคล้องเฉลี่ยทั้งฉบับเท่ากับ 0.88 วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา หาความสัมพันธ์ด้วยสถิติไคว์สแควร์และสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์แบบเพียร์สัน ผลการวิจัยพบว่า (1) การดำเนินงานทันตสาธารณสุขโดยภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด (2) บุคลากรเป็นเพศหญิง มีอายุเฉลี่ย 38.4 ปี จบการศึกษาสูงสุดในระดับปริญญาตรี โดยมีประสบการณ์ในการทำงานด้านทันตสาธารณสุขเฉลี่ย 7.4 ปี มีความรู้เรื่องการดำเนินงานทันตสาธารณสุขอยู่ในระดับมาก มีระดับแรงจูงใจทั้งปัจจัยจูงใจ ปัจจัยค้ำจุน และการได้รับการสนับสนุนจากองค์การในการดำเนินงานทันตสาธารณสุขในภาพรวมอยู่ในระดับมาก (3) คุณลักษณะส่วนบุคคลและความรู้เรื่องการดำเนินงานทันตสาธารณสุขไม่มีความสัมพันธ์กับการดำเนินงานทันตสาธารณสุข ส่วนแรงจูงใจ ทั้งปัจจัยจูงใจ และปัจจัยค้ำจุน มีความสัมพันธ์ระดับปานกลางทางบวกกับการดำเนินงานทันตสาธารณสุข ปัจจัยการสนับสนุนจากองค์การมีความสัมพันธ์ระดับมากทางบวกกับการดำเนินงานทันตสาธารณสุขอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.01 และ (4) ปัญหา และอุปสรรคในการดำเนินงานทันตสาธารณสุข ส่วนใหญ่เกิดขึ้นในงานด้านการส่งเสริมทันตสุขภาพและป้องกันโรคในช่องปาก กลุ่มอายุ 13-59 ปี ซึ่งเป็นวัยทำงานจึงไม่สะดวกมารับบริการในวันเวลาราชการ สำหรับกลุ่มผู้สูงอายุและผู้ป่วยโรคเรื้อรังพบปัญหาสุขภาพที่มักมีโรคประจำตัวหลายโรค หรือมีภาวะแทรกซ้อน มีปัญหาในการเดินทางรวมถึงขาดพาหนะ/เชื้อเพลิงสนับสนุนในการลงพื้นที่เพื่อติดตาม โดยมีข้อเสนอแนะคือ โรงพยาบาลแม่ข่ายและสำนักงานสาธารณสุขควรจัดตั้งทีมสนับสนุนการปฏิบัติงานและให้คำปรึกษา เพื่อสร้างแรงจูงใจในการดำเนินงานทันตสาธารณสุขให้มีประสิทธิภาพและประสิทธิผลมากยิ่งขึ้น รวมทั้งควรจัดตั้งคณะกรรมการดำเนินงานทันตสาธารณสุขเพื่อบริหารจัดการและสนับสนุนทรัพยากรแก่หน่วยบริการปฐมภูมิได้อย่างครอบคลุมทั่วถึงต่อไป