การวิเคราะห์ต้นทุนและผลตอบแทนทางเศรษฐกิจและสังคมของเกษตรกรตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงในจังหวัดลำปาง

Abstract

การศึกษาในครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพทั่วไปด้านการผลิตทางการเกษตรเปรียบเทียบระหว่างเกษตรทั่วไปกับการเกษตรแบบผสมผสานตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง 2) ศึกษาเปรียบเทียบต้นทุน และผลตอบแทนจาการทำนา ระหว่างเกษตรกรแบบผสมผสานตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงกับเกษตรกรทั่วไปและ 3) ศึกษาเปรียบเทียบประสิทธิภาพการผลิตของการเกษตรแบบผสมผสานตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงกับเกษตรทั่วไป ผลการวิจัยพบว่า 1) เกษตรกรที่ยึดแนวปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง มีสภาพทั่วไปด้านเศรษฐกิจและสังคมที่แตกต่างจากเกษตรทั่วไปโดยพบว่าอายุเฉลี่ย ระดับการศึกษา จำนวนสมาชิกในครัวเรือนและอัตราการมีกรรมสิทธิ์ในที่ดินสูงกว่ากลุ่มเกษตรกรที่ทำการเกษตรทั่วไป แต่มีหนี้สินต่ำกว่า 2) เกษตรกรที่ทำการเกษตรแบบผสมผสานตามหลักเศรษฐกิจพอเพียงที่มีต้นทุนเฉลี่ยต่อไร่ 3,338.12 บาท รายได้ทั้งหมด 4,653.05 บาทต่อไร่มีผลกำไรสุทธิเป็นตัวเงิน 1,314.93 บาทต่อไร่ เมื่อเปรียบเทียบกับทำการเกษตรทั่วไปที่มีต้นทุนเฉลี่ยต่อไร่เท่ากับ4,799.91 บาทมีรายได้รวม 5,917.40 บาทต่อไร่มีผลกำไรสุทธิเป็นตัวเงินเท่ากับ 1,117.49 บาทต่อไร่ รวมทั้งการทำเกษตรแบบผสมผสานตามแนวปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมีผลได้ทางอ้อมทางด้านจิตใจ สังคม สุขภาพและการฟื้นฟูทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมในระยะยาว และยังเกิดผลดีต่อสังคมและสิ่งแวดล้อมทั้งในระดับครอบครัวและชุมชนอีกด้วย 3) ปัจจัยกำหนดปริมาณผลผลิตของเกษตรกรตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ได้แก่ แรงงาน ปุ๋ยและสารชีวภาพป้องและกำจัดศัตรูพืช เมล็ดพันธุ์และเนื้อที่เพาะปลูกโดยมีผลต่อผลผลิตอย่างมีนัยสำคัญที่ระดับความเชื่อมั่นร้อยละ 95 ซึ่งปัจจัยที่กำหนดระดับผลผลิตคล้ายกับการทำเกษตรทั่วไปเพียงแต่มีผลของปัจจัยด้านเครื่องจักรที่มีผลต่อการเพิ่มผลผลิตร่วมด้วยอย่างมีนัยสำคัญที่ระดับความเชื่อมั่นร้อยละ 99