ปัญหาและอุปสรรคของการคุ้มครองพยานบุคคลในคดีอาญา

Abstract

การศึกษาวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาถึงแนวความคิด ทฤษฎีเกี่ยวกับพยานและการคุ้มครองพยานบุคคลในคดีอาญา อันจะทำให้เข้าใจและพิจารณาเห็นถึงปัญหาหรือข้อบกพร่องในการคุ้มครองพยานบุคคล ตลอดจนหาแนวทางปรับปรุง แก้ไขกฎหมายหรือมาตรการที่เหมาะสมต่อการคุ้มครองพยานบุคคลของประเทศไทย จากการศึกษาพบว่าปัญหาและอุปสรรคที่สำคัญต่อการคุ้มครองพยานบุคคลในคดีอาญา พิจารณาได้ 3 ประการ คือ การรับรู้ถึงสิทธิของพยาน อันจะนำไปสู่การเข้าถึงกระบวนการยุติธรรมการไม่ได้จัดตั้งหน่วยงานคุ้มครองพยานขึ้นโดยตรง สังกัดสำนักงานตำรวจแห่งชาติ ทั้งที่ผู้ปฏิบัติงานคุ้มครองพยานเป็นเจ้าพนักงานตำรวจ และการตรวจสอบสุขภาพทางจิตของพยาน (ปัญหาทางจิต)ก่อนที่จะให้พยานได้รับความคุ้มครองภายใต้มาตรการคุ้มครองพยาน เพื่อให้แน่ใจว่าพยานสามารถที่จะให้การได้อย่างถูกต้อง ไม่ก่อให้เกิดความยุ่งยากและปัญหาการชั่งน้ำหนักพยานหลักฐานในชั้นพิจารณา ผลการศึกษาพบว่า กฎหมายคุ้มครองพยานประเทศจีน ประเทศแคนาดาและประเทศแอลเบเนียมีหน่วยงานหลักที่ทำหน้าที่ในการคุ้มครองพยานเป็นหน่วยงานของเจ้าหน้าที่ตำรวจทั้งสิ้น เพราะพิจารณาเห็นว่าการคุ้มครองพยานที่มีประสิทธิภาพและดีที่สุด จะต้องเป็นหน่วยงานที่ทำหน้าที่ในการคุ้มครองพยานโดยตรง นอกจากนี้ ยังมีมาตรการตรวจสอบและประเมินผลสุขภาพทางจิตของพยานอีกด้วย ในส่วนของการแจ้งสิทธิ ของพยานให้แก่พยานทราบ ไม่ปรากฏว่าได้มีการกำหนดหรือบัญญัติไว้ โดยปัญหาและอุปสรรคดังกล่าวนั้น ประเทศไทยยังไม่มีการจัดตั้งหน่วยงานคุ้มครองพยานขึ้นโดยตรง สังกัดสพนักงานตำรวจชาติ รวมถึง มาตรการตรวจสุขภาพจิตและการแจ้งสิทธิแก่พยาน