ปัญหาและอุปสรรคของการคุ้มครองพยานบุคคลในคดีอาญา

Abstract

การศึกษาวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาถึงแนวความคิด ทฤษฎีเกี่ยวกับพยานและการคุ้มครอง พยานบุคคลในคดีอาญา อันจะทำให้เข้าใจและพิจารณาเห็นถึงปัญหาหรือข้อบกพร่องในการคุ้มครองพยาน บุคคล ตลอดจนหาแนวทางปรับปรุง แก้ไขกฎหมายหรือมาตรการที่เหมาะสมต่อการคุ้มครองพยานบุคคล ของประเทศไทย จากการศึกษาพบว่าปัญหาและอุปสรรคที่สำคัญต่อการคุ้มครองพยานบุคคลในคดีอาญา พิจารณาได้ 3 ประการ คือ การรับรู้ถึงสิทธิของพยาน อันจะนำไปสู่การเข้าถึงกระบวนการยุติธรรม การไม่ได้จัดตั้งหน่วยงานคุ้มครองพยานขึ้นโดยตรง สังกัดสำนักงานตำรวจแห่งชาติ ทั้งที่ผู้ปฏิบัติงาน คุ้มครองพยานเป็นเจ้าพนักงานตำรวจ และการตรวจสอบสุขภาพทางจิตของพยาน (ปัญหาทางจิต) ก่อนที่จะให้พยานได้รับความคุ้มครองภายใต้มาตรการคุ้มครองพยาน เพื่อให้แน่ใจว่าพยานสามารถ ที่จะให้การได้อย่างถูกต้อง ไม่ก่อให้เกิดความยุ่งยากและปัญหาการชั่งน้ำหนักพยานหลักฐานในชั้นพิจารณา ผลการศึกษาพบว่า กฎหมายคุ้มครองพยานประเทศจีน ประเทศแคนาดาและประเทศแอลเบเนีย มีหน่วยงานหลักที่ทำหน้าที่ในการคุ้มครองพยานเป็นหน่วยงานของเจ้าหน้าที่ตำรวจทั้งสิ้น เพราะพิจารณาเห็นว่า การคุ้มครองพยานที่มีประสิทธิภาพและดีที่สุด จะต้องเป็นหน่วยงานที่ทำหน้าที่ในการคุ้มครองพยานโดยตรง นอกจากนี้ ยังมีมาตรการตรวจสอบและประเมินผลสุขภาพทางจิตของพยานอีกด้วย ในส่วนของการแจ้งสิทธิ ของพยานให้แก่พยานทราบ ไม่ปรากฏว่าได้มีการกำหนดหรือบัญญัติไว้ โดยปัญหาและอุปสรรคดังกล่าวนั้น ประเทศไทยยังไม่มีการจัดตั้งหน่วยงานคุ้มครองพยานขึ้นโดยตรง สังกัดสำนักงานตำรวจแห่งชาติ รวมถึง มาตรการตรวจสุขภาพจิตและการแจ้งสิทธิแก่พยาน