ปัญหาการใช้มาตรการบังคับทางปกครองในการเรียกให้เจ้าหน้าที่ของรัฐผู้กระทำละเมิดชดใช้เงิน

Abstract

การศึกษาค้นคว้าอิสระนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) ศึกษาแนวคิดและหลักการเกี่ยวกับมาตรการบังคับทางปกครองในการเรียกให้เจ้าหน้าที่รัฐผู้กระทำละเมิดชดใช้เงิน (2) ศึกษาหลักเกณฑ์ของกฎหมายในมาตรการบังคับทางปกครองในการเรียกให้เจ้าหน้าที่รัฐผู้กระทำละเมิดชดใช้เงินของสหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนี สาธารณรัฐฝรั่งเศสและประเทศไทย (3)วิเคราะห์มาตรการบังคับทางปกครองในการเรียกให้เจ้าหน้าที่รัฐผู้กระทำละเมิดชดใช้เงิน (4) เสนอแนะแนวทางในการปรับปรุงมาตรการบังคับทางปกครองในการเรียกให้เจ้าหน้าที่รัฐผู้กระทำละเมิดชดใช้เงินให้มีประสิทธิภาพ การศึกษาค้นคว้าอิสระนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพด้วยวิธีวิจัยทางเอกสาร จากตำรา บทความ วิทยานิพนธ์ สารนิพนธ์ รายงานการวิจัย วารสารเอกสารต่าง ๆ ที่เกี่ยวกับมาตรการบังคับทางปกครองในการเรียกให้เจ้าหน้าที่ของรัฐผู้กระทำละเมิดชดใช้เงินทั้งในประเทศไทยและต่างประเทศ ผลการวิจัยพบว่า (1) แนวคิดและหลักการที่เกี่ยวข้อง คือ ทฤษฎีทางกฎหมายเกี่ยวกับความรับผิดทางละเมิดทั้งในกฎหมายแพ่งและกฎหมายมหาชน (2) ในสหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนีมีหลักเกณฑ์ปรากฏในรัฐบัญญัติว่าด้วยมาตรการบังคับในชั้นเจ้าหน้าที่ฝ่ายปกครอง ค.ศ.1953 สาธารณรัฐฝรั่งเศสปรากฎหลักเกณฑ์ในรัฐบัญญัติฉบับที่ 92 – 1476 ลงวันที่ 31 ธันวาคม 1992 และประเทศไทยปรากฎหลักเกณฑ์ในพระราชบัญญัติวิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 (3) ในมาตรการบังคับทางปกครองดังกล่าว สหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนีอยู่ในเขตอำนาจของศาลยุติธรรม สาธารณรัฐฝรั่งเศสกฎหมายกำหนดให้มาตรการบังคับทางปกครองในเรื่องดังกล่าวฝ่ายปกครองสามารถกระทำการโดยทำเป็นคำบังคับซึ่งไม่ต้องไปดำเนินกระบวนการทางศาลแต่มีผลเทียบเท่าหมายบังคับคดีของศาลและนำไปบังคับชำระหนี้ได้ทันทีซึ่งแตกต่างจากประเทศไทยที่การใช้มาตรการบังคับทางปกครองอยู่ในอำนาจของหน่วยงานของรัฐซึ่งเป็นผู้ออกคำสั่งทางปกครองให้เจ้าหน้าที่ผู้กระทำละเมิดชดใช้เงินโดยหากไม่สามารถใช้มาตรการบังคับทางปกครองได้จะต้องเสนอศาลปกครองเพื่อพิจารณาต่อไป (4) สมควรแก้ไขบทบัญญัติมาตรา 302 วรรคหนึ่ง (2) แห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งโดยเพิ่มข้อความตอนท้ายว่า “เว้นแต่มีบทบัญญัติแห่งกฎหมายอื่นโดยเฉพาะกำหนดไว้ให้อยู่ในความรับผิดแห่งการบังคับคดี” ทั้งนี้ ควรให้มีการจัดตั้งหน่วยงานเฉพาะในการใช้มาตรการบังคับทางปกครองดังกล่าวไว้ในพระราชบัญญัติวิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ด้วย