จริยศาสตร์การสื่อสารที่ปรากฏในวรรณคดีคำสอนสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้น

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ประสงค์เพื่อ (1) ศึกษาจริยศาสตร์การสื่อสารในวรรณคดี คำสอนสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้น และ (2) ศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างจริยศาสตร์การสื่อสาร ในวรรณคดีคำสอนสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้นกับแนวคิดด้านการสื่อสารในปัจจุบัน การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยใช้ทฤษฎีเกี่ยวกับการสื่อสารภายในบุคคล การสื่อสารระหว่างบุคคล และการสื่อสารกลุ่มเล็ก เป็นแนวทางการวิเคราะห์และเปรียบเทียบศึกษา กับ จริยศาสตร์การสื่อสารที่ปรากฏอยู่ในวรรณคดีคำสอนในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้น 4 เรื่อง คือเรื่องกฤษณาสอนน้องคำฉันท์ พระนิพนธ์สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส เรื่องสวัสดิรักษา เรื่องเพลงยาวถวายโอวาท บทประพันธ์ของพระสุนทรโวหาร (ภู่) และโคลงโลก- นิติ ฉบับสมเด็จฯ กรมพระยาเดชาดิศรทรงชำระ เหตุที่มีการเลือกใช้วรรณคดีทั้ง 4 เรื่องใน การศึกษานั้น เป็นเพราะเป็นวรรณคดีที่ทราบประวัติความเป็นมาได้ชัด สามารถอ่านเข้าใจได้ง่าย เป็นที่นิยม และเป็นตัวแทนที่แสดงให้เห็นถึงลักษณะคำสอนในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้นอย่าง ตรงไปตรงมา เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยคือ แบบวิเคราะห์เนื้อหา และวิเคราะห์ข้อมูลโดยการ วิเคราะห์เนื้อหาเชิงพรรณนา ผลการวิจัยพบว่า (1) วรรณคดีคำสอนในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้นที่เลือกมาศึกษา นั้น ปรากฏจริยศาสตร์การสื่อสารระหว่างบุคคล โดยเฉพาะการพูดมากที่สุด โดยปรากฏอยู่ใน วรรณคดีคำสอนทุกเรื่อง รองลงมาคือจริยศาสตร์การสื่อสารภายในบุคคล โดยพบอยู่ในสวัสดิรักษา และโคลงโลกนิติ และที่พบน้อยที่สุดคือจริยศาสตร์การสื่อสารกลุ่มเล็ก พบในโคลงโลกนิติเพียง เรื่องเดียว และ (2) จริยศาสตร์การสื่อสารที่ถูกกล่าวถึงในวรรณคดีคำสอนที่เลือกศึกษานั้น โดยมาก มีความสัมพันธ์กับแนวคิดดังกล่าวในปัจจุบัน ได้แก่ การสื่อสารภายในตนเอง การพูด การฟัง และ การมีปฏิสัมพันธ์