การพัฒนาบรรจุภัณฑ์เพื่อเพิ่มมูลค่าผักเหมียงของกลุ่มเกษตรกรแปลงใหญ่ในอำเภอเมือง จังหวัดภูเก็ต

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา (1) ปัจจัยทางสังคม เศรษฐกิจ และการตลาดของเกษตรกร (2) ปัจจัยทางสังคม เศรษฐกิจ และพฤติกรรมของผู้บริโภค (3) ปัจจัยทางสังคมของผู้เชี่ยวชาญ (4) ประเมินประสิทธิภาพบรรจุภัณฑ์ผักเหมียงพร้อมปรุง และ (5) ความคิดเห็นและข้อเสนอแนะเกี่ยวกับบรรจุภัณฑ์ผักเหมียงพร้อมปรุง ผลการวิจัย พบว่า (1) เกษตรกรส่วนใหญ่เป็นเพศชาย มีอายุเฉลี่ย 58.44 ปี จบการศึกษาระดับประถมศึกษา จำนวนแรงงานในครัวเรือนเฉลี่ย 1.47 คน มีพื้นที่ทำการเกษตรและพื้นที่ปลูกผักเหมียงเฉลี่ย 14.65 ไร่ และ 2.74 ไร่ ตามลำดับ มีปริมาณผลผลิตผักเหมียงรวมต่อไร่ต่อปี เฉลี่ย 2,861.90 กิโลกรัม มีเกษตรกรเพียงกึ่งหนึ่งที่ได้รับการรับรองคุณภาพมาตรฐาน GAP ช่องทางการตลาดจำหน่ายให้กับผู้บริโภคโดยตรงในตลาดชุมชน ลักษณะการจำหน่ายผลผลิตแบบคละ ราคาขายเฉลี่ยกิโลกรัมละ 84.76 บาท (2) ผู้บริโภคส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง มีอายุเฉลี่ย 34.08 ปี สถานภาพโสด มีสมาชิกในครัวเรือนเฉลี่ย 3.50 คน จบการศึกษาระดับปริญญาตรี รายได้ต่อเดือนเฉลี่ย 18,543.14 บาท มีอาชีพเป็นพนักงานบริษัทเอกชน ซื้อผักเหมียงจากตลาดนัดในชุมชนเพราะมีความสะดวก มีจำนวนครั้งในการซื้อต่อเดือนเฉลี่ย 2.46 ครั้ง ปริมาณการซื้อในแต่ละครั้งเฉลี่ย 2.72 กำ และพิจารณาแหล่งผลิตก่อนซื้อทุกครั้ง (3) ผู้เชี่ยวชาญทั้งหมดเป็นเพศชาย มีอายุเฉลี่ย 37.67 ปี จบการศึกษาสูงกว่าระดับปริญญาตรี และมีประสบการณ์ในการทำงานด้านการออกแบบเฉลี่ย 10.17 ปี (4) การประเมินประสิทธิภาพบรรจุภัณฑ์ผักเหมียงพร้อมปรุงในภาพรวมโดยเกษตรกรอยู่ในระดับดีมาก ส่วนผู้บริโภคและผู้เชี่ยวชาญอยู่ในระดับดี และให้คะแนนด้านการอำนวยความสะดวกเป็นอันดับแรก และ (5) ความคิดเห็นและข้อเสนอแนะเกี่ยวกับบรรจุภัณฑ์ผักเหมียงพร้อมปรุง ได้แก่ การออกแบบควรทำให้ต้นทุนการผลิตตํ่าที่สุด แต่ยังคงคุณภาพไว้ บรรจุภัณฑ์ควรใช้วัสดุธรรมชาติที่สามารถหาได้จากในชุมชน ควรแบ่งช่องให้ส่วนประกอบต่าง ๆ ในบรรจุภัณฑ์แยกเป็นสัดส่วน เพื่อป้องกันความชื้นจากผักเหมียงและปกป้องส่วนประกอบภายในไม่ให้เคลื่อนไหวไปมา รวมทั้งเพิ่มเอกลักษณ์ของจังหวัดภูเก็ตลงไปในโลโก้สินค้า เพิ่มลวดลายที่สื่อถึงผลผลิตทางการเกษตร และเพิ่มสีสันให้มีความโดดเด่นสะดุดตากว่าสินค้าอื่น