การสังเคราะห์งานวิจัยคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ

Abstract

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) สังเคราะห์งานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ และ 2) สรุปผลงานวิจัยที่สังเคราะห์ได้เพื่อนำไปสู่การพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมประชากรที่ใช้ในการสังเคราะห์งานวิจัย คือ รายงานการวิจัย บทความวิจัยในรายงานวิชาการต่าง ๆ การศึกษาค้นคว้าอิสระ วิทยานิพนธ์ ดุษฎีนิพนธ์ และสารนิพนธ์ จากสถาบันอุดมศึกษา รวมถึงหน่วยงานภาครัฐที่มีการเผยแพร่ ระหว่างปี 2542 - 2559 กลุ่มตัวอย่างมีจำนวนทั้งสิ้น 79 เรื่อง โดยการคัดเลือกงานวิจัยที่มีองค์ประกอบสอดคล้องกับแนวทางในการสังเคราะห์งานวิจัย การสังเคราะห์งานวิจัยทั้งเชิงปริมาณด้วยวิธีการ วิเคราะห์เชิงสถิติ และการสังเคราะห์งานวิจัยเชิงคุณภาพด้วยการวิเคราะห์เนื้อหา ผลการศึกษาสรุปได้ดังนี้ 1) ในเชิงปริมาณ พบว่างานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุส่วนใหญ่เป็นงานวิจัยประเภทรายงานการวิจัยหรือการศึกษาค้นคว้าอิสระ ด้านคุณภาพชีวิตและปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ พื้นที่หรือภูมิภาคที่มีการทำวิจัยเป็นแบบภาพรวมทั้งประเทศไทย ในเชิงคุณภาพพบว่าผลการวิจัยมีความคล้ายคลึงกัน คือ สวัสดิการของผู้สูงอายุที่ได้รับจากภาครัฐยังคงไม่เพียงพอ และผู้สูงอายุส่วนใหญ่มีการเตรียมตัวเข้าสู่วัยสูงอายุ ทั้งนี้คุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุอาจมีความแตกต่างกันบ้างตามลักษณะท้องถิ่นที่อยู่อาศัยและสังคมของผู้สูงอายุในแต่ละพื้นที่ผู้สูงอายุมีความพึงพอใจในคุณภาพชีวิตของตน แม้สวัสดิการที่ได้รับจากภาครัฐจะไม่เพียงพอ และกิจกรรมในชุมชนมีส่วนช่วยให้คุณภาพชีวิตดีขึ้นนอกจากนี้ผลการศึกษายังชี้ว่าการแก้ปัญหาคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุที่เป็นอยู่มักเน้นการแก้ปัญหาที่ปลายเหตุโดยปราศจากการวางแผนป้องกัน และที่สำคัญคืองานด้านสวัสดิการผู้สูงอายุยังคงมีปัญหาอย่างต่อเนื่อง 2) ประโยชน์ที่ได้รับเพื่อนำไปสู่การพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม ได้แก่ การที่พบว่าผู้สูงอายุส่วนใหญ่ยังคงมีความต้องการสวัสดิการสังคม ดังนั้น หน่วยงานที่เกี่ยวข้องสามารถใช้ข้อมูลที่ศึกษาเป็นแนวทางเบื้องต้นในการปรับปรุง พัฒนา และวางแผนคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ เช่น การจัดอบรมให้ความรู้ และสร้างอาชีพ/รายได้ให้แก่ผู้สูงอายุในด้านต่าง ๆ จัดกิจกรรมในชุมชนที่ช่วยส่งเสริมคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ รวมทั้งมีการประชาสัมพันธ์กิจกรรมอย่างทั่วถึง เป็นต้น ในด้านสวัสดิการสังคมโดยเฉพาะอย่างยิ่งเรื่องการจ่ายเบี้ยยังชีพ หน่วยงานภาครัฐควรปรับกระบวนการทำงานให้มีความคล่องตัวมากขึ้น เพื่อให้เกิดความรวดเร็วและมีการจ่ายเงินอย่างทั่วถึง ควรมีมาตรการกระจาย อำนาจสู่ส่วนงานท้องถิ่น และมีการตรวจสอบที่เป็นธรรมและรวดเร็ว นอกจากนี้ในการวิจัยด้านคุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุในประเทศไทยควรมีการขยายพื้นที่ที่ใช้ในการศึกษาให้มากขึ้นเพื่อนำมาซึ่งผลได้จากการสังเคราะห์การวิจัยที่จะสามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้ชัดเจนต่อไปมากยิ่งขึ้น