การจัดการห่วงโซ่อุปทานธุรกิจแปรรูปน้ำนมดิบของสหกรณ์ผู้เลี้ยงโคนมโคกก่อ จำกัด จังหวัดมหาสารคาม

Abstract

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา (1) สภาพทั่วไป การดำเนินธุรกิจแปรรูปนม (2) กระบวนการจัดการห่วงโซ่อุปทานธุรกิจแปรรูปนม (3) ปัญหาและอุปสรรคในการดำเนินธุรกิจแปรรูปนม ประชากรที่ศึกษา คณะกรรมการและฝ่ายจัดการ จำนวน 29 คน ได้มาโดยการสุ่มตัวอย่างแบบเฉพาะเจาะจง จำนวน 3 คน ได้แก่ รองประธานกรรมการ ผู้ช่วยผู้จัดการฝ่ายส่งเสริมการเลี้ยงโคนม และผู้ช่วยผู้จัดการฝ่ายบัญชี โดยการสัมภาษณ์แบบเจาะลึกและการสังเกตการณ์ของผู้ปฏิบัติงานที่มีส่วนเกี่ยวข้องในกระบวนการห่วงโซ่อุปทาน เครื่องมือที่ใช้ได้แก่ แบบสัมภาษณ์ การซักถาม และการสังเกตการณ์ปฏิบติงาน ผลการศึกษา พบว่า (1) สภาพทั่วไปการดำเนินธุรกิจมีสมาชิก ทุนเรือนหุ้น ทุนดำเนินงานและกำ ไรสุทธิประจำปี เพิ่มขึ้นทุกปี ส่วนหนี้สินหมุนเวียนมีแนวโน้มลดลง มีการกำหนดโครงการดำเนินธุรกิจแปรรูปนม เรียกว่าฝ่ายแปรรูปผลิตภัณฑ์นมได้แต่งตั้ง คณะอนุกรรมการแปรรูปผลิตภัณฑ์นมให้เป็นผู้กำหนดนโยบายและผลักดันการดำเนินธุรกิจ ในปี 2557 ผลิตนมพาสเจอร์ไรส์ 10,067,262 ถุง จ้างผลิตนมยเูอชที 11,338,028 กล่องกำไรเฉพาะธุรกิจ 5,138,290.78 บาท (2) กระบวนการจัดการห่วงโซ่อุปทาน เริ่มตั้งแต่การส่งเสริมการเลี้ยงโคนมให้แก่สมาชิกให้สามารถผลิตน้ำนมดิบที่มีคุณภาพส่งน้ำนมดิบให้ศูนย์รวบรวมน้ำนมดิบของสหกรณ์ ฝ่ายบัญชีรับคำสั่งซื้อและจัด ทาข้อมูลแผนการผลิตส่งให้ศูนย์รวบรวมน้ำนมดิบและโรงงานแปรรูปนมใช้วางแผนการจัดการวัตถุดิบและการผลิต ผลิตภัณฑ์ได้แก่นมพาสเจอร์ไรส์บรรจุถุงและนมกล่องยูเอชี่ใช้แบรนด์กลางนมโรงเรียนจำหน่ายตามโครงการอาหารเสริม (นม)โรงเรียนเป็นหลัก ในการส่งมอบสินค้าใช้บริษัท ตัว แทนส่งมอบสินค้า ให้แก่ผู้บริโภคโดยนมพาสเจอร์ไรส์ส่งทุกวันทำการ นมยูเอชทีส่งในช่วงที่โรงเรียนจะปิดเทอม สหกรณ์เป็นทั้งผู้ผลิตและผู้ค้าปลีก (3) ปัญหาและอุปสรรคที่พบคือ การปรับปรุงมาตรฐานฟาร์มโคนมสมาชิกยังไม่ครบทุกแห่ง น้ำนมดิบที่ส่ง จ้างผลิตและส่งจำหน่ายมีค่าใช้จ่ายเพิ่มขึ้น ปริมาณน้ำนมดิบเกินความต้องการในช่วงปิดเทอม ผู้บริหารที่สามารถวางแผนการผลิตให้สอดคล้องการตลาดมีน้อย นมโรงเรียนไม่ใช่ตลาดที่ยั่งยืน จากการศึกษาพบว่า สหกรณ์ยังไม่ได้นำแนวความคิดในการจัดการห่วงโซ่อุปทานมาประยุกต์ใช้ในการดำเนินงาน ควรศึกษาและนำแนวความคิดดังกล่าวมาประยุกต์ใช้ในอนาคต