อำนาจในการมีคำสั่งและการพิจารณาพิพากษาของตุลาการศาลปกครองคนเดียวในศาลปกครองชั้นต้น

Abstract

การศึกษาค้นคว้าอิสระเรื่อง “อำนาจในการมีคำสั่งและการพิจารณาพิพากษาของ ตุลาการศาลปกครองคนเดียวในศาลปกครองชั้นต้น” มีวัตถุประสงค์เพื่อเป็นการศึกษาแนวคิด ทฤษฎี หลักกฎหมายที่เกี่ยวกับอำนาจในการมีคำสั่งและการพิจารณาพิพากษาของตุลาการศาลปกครองคนเดียว ในศาลปกครองชั้นต้น โดยวิเคราะห์และเปรียบเทียบกับอำนาจของตุลาการศาลปกครองคนเดียว ในศาลปกครองของสาธารณรัฐฝรั่งเศสและอำนาจของผู้พิพากษาคนเดียวในศาลยุติธรรมชั้นต้น และเสนอแนะแนวทางแก้ไขเกี่ยวกับอำนาจของตุลาการศาลปกครองคนเดียวในศาลปกครองชั้นต้น การศึกษาค้นคว้าอิสระนี้ เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพด้วยการวิจัยเอกสาร โดยวิเคราะห์ข้อมูลจากกฎหมายที่เกี่ยวกับอำนาจในการมีคำสั่งและการพิจารณาพิพากษา คำวินิจฉัย ของศาลปกครองชั้นต้น คำวินิจฉัยของศาลปกครองสูงสุด คำพิพากษาศาลฎีกา หนังสือ บทความ วารสาร สื่อสารสนเทศอิเล็กทรอนิกส์และเอกสารอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง ผลการศึกษาพบว่า ตุลาการศาลปกครองคนเดียวมีอำนาจในการมีคำสั่งในกรณี ที่กฎหมายกำหนดไว้ชัดเจนว่าเป็นอำนาจของตุลาการเจ้าของสำนวน เช่น คำสั่งรับคำฟ้อง คำสั่ง ไม่รับคำฟ้องแย้ง คำสั่งเกี่ยวกับการแสวงหาข้อเท็จจริงของศาล เป็นต้น และพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครองยังบัญญัติให้มีอำนาจในการมีคำสั่งในเรื่องที่มิใช่การวินิจฉัย ชี้ขาดคดี แต่ระเบียบของที่ประชุมใหญ่ตุลาการในศาลปกครองสูงสุดกลับกำหนดให้เรื่องที่มิใช่ การวินิจฉัยชี้ขาดคดีหลายเรื่องต้องกระทำโดยองค์คณะ และศาลปกครองสูงสุดเองมีคำวินิจฉัยว่า ต้องกระทำโดยองค์คณะ เช่น คำสั่งไม่รับคำฟ้องไว้พิจารณา คำสั่งไม่รับคำฟ้องเพิ่มเติม เป็นต้น และคดีบางประเภทที่มีลักษณะเดียวกันกับคดีที่อยู่ในอำนาจการพิจารณาพิพากษาของผู้พิพากษา คนเดียวในศาลยุติธรรมซึ่งควรให้อำนาจในการพิจารณาพิพากษาแก่ตุลาการศาลปกครองคนเดียว เช่น คดีที่ราคาทรัพย์สินหรือจำนวนเงินที่ฟ้องไม่เกินสามแสนบาท แต่ไม่มีบทบัญญัติของกฎหมาย ที่ให้อำนาจไว้ จึงควรที่จะปรับปรุงแก้ไขข้อกฎหมายให้สอดคล้องกับลักษณะของปัญหาที่เกิดขึ้น โดยเสนอให้ในทางปฏิบัติตุลาการศาลปกครองคนเดียวควรใช้อำนาจในการมีคำสั่งกรณีที่กฎหมายบัญญัติกำหนดว่า “ให้ศาลสั่ง” และควรแก้ไขเพิ่มเติมกฎหมายให้ชัดเจนยิ่งขึ้น โดยให้อำนาจ แก่ตุลาการศาลปกครองคนเดียวในการพิจารณาพิพากษาคดีปกครองบางประเภทได้ เพื่อให้ การพิจารณาพิพากษาคดีรวดเร็วยิ่งขึ้น สามารถแก้ไขความล่าช้าในการพิจารณาได้ส่วนหนึ่ง