การกำหนดคุณสมบัติและกระบวนการสรรหากับความเป็นอิสระของตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ : ศึกษาเปรียบเทียบกับศาลรัฐธรรมนูญของประเทศสหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนี สหรัฐอเมริกา สาธารณรัฐเกาหลี และญี่ปุ่น

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ (1) เพื่อทราบถึงแนวคิดและทฤษฎีในการกําหนดคุณสมบัติ กระบวนการสรรหา และความเป็นอิสระของตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ (2) ทราบถึงคุณสมบัติ กระบวนการ สรรหา และความเป็นอิสระของตุลาการศาลรัฐธรรมนูญไทยโดยวิเคราะห์เปรียบเทียบกับศาลรัฐธรรมนูญ ของต่างประเทศ (3) เพื่อทราบถึงปัญหา อุปสรรค และได้แนวทางแก้ไขปัญหาการกําหนดคุณสมบัติ กระบวนการสรรหา และความเป็นอิสระของตุลาการศาลรัฐธรรมนูญให้มีความเหมาะสมยิ่งขึ้น การวิจัยครั้งนี้ เป็นการวิจัยเอกสารที่เป็นบทบัญญัติแห่งรัฐธรรมนูญในส่วนของศาลรัฐธรรมนูญของไทยเปรียบเทียบกับศาลรัฐธรรมนูญของประเทศสหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนี สหรัฐอเมริกา สาธารณรัฐเกาหลี และญี่ปุ่น ผลการวิจัยพบว่า (1) การกําหนดคุณสมบัติของผู้ทรงคุณวุฒิตามมาตรา 205(3) ไม่เป็น รูปธรรม จึงส่งผลโดยตรงต่อกระบวนการสรรหาขององค์กรที่ทําหน้าที่สรรหาและคัดเลือกบุคคลไปเป็น ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ ในคดีสําคัญๆ ที่ผ่านมา คําวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญไม่ค่อยเป็นไปตาม เจตนารมณ์ที่แท้จริงของรัฐธรรมนูญเท่าที่ควร ดังนั้น ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญควรต้องมีความรู้ความ เชี่ยวชาญเกี่ยวกับกฎหมายรัฐธรรมนูญ เช่น เคยมีประสบการณ์ที่สอดคล้องกับอํานาจหน้าที่ของศาล รัฐธรรมนูญ มีผลงานทางวิชาการที่เกี่ยวข้อง อาทิ บทความเกี่ยวกับกฎหมายรัฐธรรมนูญ เป็นต้น และควร มีหลักเกณฑ์การตรวจสอบผลงานที่ชัดเจน (2) วุฒิสภาไม่มีอํานาจที่จะไม่ให้ความเห็นชอบแก่บุคคล ผู้ได้รับเลือกจากศาลฎีกา ศาลปกครองสูงสุด และคณะกรรมการสรรหาซึ่งไม่สอดคล้องกับหลักการค้าน และดุลอํานาจ จึงควรกําหนดให้วุฒิสภามีอํานาจที่จะไม่ให้ความเห็นชอบแก่บุคคลที่ห็นว่าไม่เหมาะสม ได้อย่างเช่นวุฒิสภาของต่างประเทศ เช่น สหรัฐอเมริกา เป็นต้น (3) องค์กรที่ทําหน้าที่สรรหาไม่มีแนว ปฏิบัติเดียวกันในการสรรหาตุลาการศาลรัฐธรรมนูญอาจถูกแทรกแซงได้ง่าย จึงควรกําหนดให้มีกฎหมาย เฉพาะอย่างเช่นกฎหมายของเยอรมนี เกาหลีใต้ และญี่ปุ่น ทั้งนี้ เพื่อความเป็นอิสระของตุลาการศาล รัฐธรรมนูญ