การศึกษาเปรียบเทียบประเพณีสงกรานต์ของชุมชนมอญ ตำบลเจ็ดริ้ว อำเภอบ้านแพ้ว จังหวัดสมุทรสาคร กับชุมชนมอญ ตำบลเกาะเกร็ด อำเภอปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตฤประสงค์เพื่อ (1) ศึกษาความเป็นมาของประเพณีสงกรานต์ของชุมชนมอญ ตำบลเจ็ดริ้ว อำเภอบ้านแพ้ว จังหวัดสมุทรสาคร และชุมชนมอญ ตำบลเกาะเกร็ด อำเภอปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี (2) เปรียบเทียบประเพณีสงกรานต์ของชุมชนมอญ ตำบลเจ็ดริ้ว อำเภอบ้านแพ้ว จังหวัดสมุทรสาครกับชุมชนมอญ ตำบลเกาะเกร็ด อำเภอปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี กลุ่มตัวอย่างที่ได้ในการศึกษา คือ ชาวมอญใน ชุมชนมอญ ตำบลเจ็ดริ้ว อำเภอบ้านแพ้ว จังหวัดสมุทรสาคร และ ชุมชนมอญ ตำบลเกาะเกร็ด อำเภอปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ การวิจัยเอกสาร และการสัมภาษณ์กลุ่มตัวอย่างแบบเจาะลึกรวมถึงการเข้าสังเกตการณ์อย่างมีส่วนร่วมแล้วนำข้อมูลที่ได้มาวิเคราะห์หาผลสรุปโดยอ้างอิงตามแนวทฤษฎีทางสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา และอธิบายผลการวิจัยในลักษณะการพรรณนาเชิงวิเคราะห์ ผลการวิจัย พบว่า (1) ประวัติความเป็นมาของประเพณีสงกรานต์ของชุมชนมอญตำบลเจ็ดริ้ว อำเภอบ้านแพ้ว จังหวัดสมุทรสาคร กับชุมชนมอญตำบลเกาะเกร็ด อำเภอปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี มีความสำคัญโดยถือเป็นวันขึ้นปีใหม่ ตามการนับแบบปฏิทินสุริยคติ ชาวมอญจะแบ่งวันสงกรานต์ออกเป็น 3 ช่วงหรือ 3 วัน วันแรกเรียกว่า "วันมหาสงกรานต์" วันที่สองเรียกว่า “วันเนา’’ และวันที่สาม เรียกว่า "วันเถลิงศก" โดยชาวมอญจะจัดให้มีพิธีการเฉลิมฉลองอย่างยิ่งใหญ่ ซึ่งรูปแบบที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะของประเพณีสงกรานต์มอญนั้น ได้แก่ การแห่ข้าวแช่และการแห่ธงตะขาบ ที่ยังคงมีการสืบทอดและปฏิบัติมาจนถึงปัจจุบันนี้ (2) ในการเปรียบเทียบประเพณีสงกรานต์ของชุมชนมอญ ตำบลเจ็ดริ้ว อำเภอบ้านแพ้ว จังหวัดสมุทรสาคร กับชุมชนมอญ ตำบลเกาะเกร็ด อำเภอปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี พบว่า รูปแบบของประเพณีสงกรานต์ของชุมชนมอญทั้งสองแห่งมีความคล้ายคลึงกันโดยยึดรูปแบบตามประเพณีสงกรานต์มอญดั้งเดิมที่มีมาแต่โบราณแต่ชุมชนมอญตำบลเจ็ดริ้ว อำเภอบ้านแพ้ว จังหวัดสมุทรสาคร จะไม่มีการแห่ข้าวแช่ ส่วนแนวโน้มในอนาคต ของประเพณีสงกรานต์ของชุมชนมอญทั้งสองแห่ง อาจมีการเปลี่ยนแปลงไปจากเดิมตามสภาพแวดล้อม เศรษฐกิจและสังคมที่เปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา