การส่งเสริมการผลิตเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลืองของเกษตรกร ในอำเภอนาน้อย จังหวัดน่าน

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา 1) สภาพพื้นฐานทางสังคมและเศรษฐกิจ 2) สภาพการผลิตเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลือง 3) ความรู้ในการผลิตเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลือง 4) ความต้องการส่งเสริมการผลิตเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลือง 5) ปัญหาและข้อเสนอแนะของเกษตรกรผู้ผลิตเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลือง ประชากรที่ศึกษา คือ เกษตรกรผู้ผลิตเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลืองในพื้นที่อำเภอนาน้อย จังหวัดน่าน ที่ขึ้นทะเบียนเกษตรกรกับกรมส่งเสริมการเกษตร ในปีการผลิต 2564 จำนวน 252 ราย กำหนดขนาดกลุ่มตัวอย่างโดยใช้สูตร ทาโร่ ยามาเน่ ที่ระดับความคลาดเคลื่อน 0.05 ได้กลุ่มตัวอย่างจำนวน 155 ราย รวบรวมข้อมูลโดยวิธีสุ่มแบบง่าย เครื่องมือที่ใช้เก็บข้อมูลคือแบบสัมภาษณ์ และนำมาวิเคราะห์ข้อมูลด้วยการแจกแจงความถี่ ค่าร้อยละ ค่าต่ำสุด ค่าสูงสุด ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานและการจัดลำดับ ผลการวิจัย พบว่า 1) เกษตรกรส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง อายุเฉลี่ย 54.94 ปี จบการศึกษาระดับมัธยมศึกษาตอนต้น มีพื้นที่เพาะปลูกเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลืองเฉลี่ย 8.30 ไร่ มีประสบการณ์ผลิตเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลืองเฉลี่ย 7.90 ปี มีแรงงานในการผลิตเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลืองเฉลี่ย 7.59 คน มีรายได้ภาคการเกษตรเฉลี่ย 106,306.68 บาทต่อปี และมีรายได้จากการผลิตเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลืองเฉลี่ย 54,173.10 บาทต่อปี 2) เกษตรกรใช้เมล็ดพันธุ์เชียงใหม่ 60 ในอัตราเฉลี่ย 16.10 กิโลกรัมต่อไร่ ปลูกโดยวิธีการหว่าน ไถพรวนดิน มีการผสมปุ๋ยชีวภาพไรโซเบียม ในอัตราเฉลี่ย 458.71 กิโลกรัมต่อไร่ มีการสำรวจแปลงผลิตเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลือง จำนวน 2 ครั้ง การเก็บเกี่ยวจะเก็บเกี่ยวในระยะฝักมีสีน้ำตาลเข้มประมาณ 80 เปอร์เซ็นต์ มีการตากแห้งก่อนนวดเมล็ดเฉลี่ย 1.97 วัน และมีการจดบันทึกข้อมูลการผลิตเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลือง 3) เกษตรกรมีความรู้เกี่ยวกับการผลิตเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลืองเกี่ยวกับลักษณะประจำพันธุ์ของถั่วเหลือง และการตรวจสอบคุณภาพเมล็ดพันธุ์ให้ตรงตามมาตรฐานของพันธุ์ขยาย 4) เกษตรกรมีความต้องการในการส่งเสริมการผลิตเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลืองด้านองค์ความรู้เกี่ยวกับการดูแลรักษา เมล็ดพันธุ์ การเก็บเกี่ยว วิทยาการหลังการเก็บเกี่ยว รูปแบบวิธีการส่งเสริมแบบกลุ่ม 5) ปัญหาด้านภัยธรรมชาติด้านโรคและแมลงอยู่ระดับมากที่สุด ข้อเสนอแนะควรได้รับความรู้เกี่ยวกับการกำจัดโรคและแมลงในการลดความเสียหายจากภัยธรรมชาติ