ปัจจัยที่มีผลต่อการขอรับสิทธิบัตรในประเทศไทยของวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม : กรณีศึกษาภาคการผลิตอาหารและเครื่องดื่ม

Abstract

การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) ศึกษาสภาพทั่วไปในการขอรับสิทธิบัตรของวิสาหกิจ ขนาดกลางและขนาดย่อม ภาคการผลิตอาหารและเครื่องดื่ม (2) ศึกษาปัจจัยส่วนประสมการตลาดที่มีผลต่อการ ขอรับสิทธิบัตรของวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม ภาคการผลิตอาหารและเครื่องดื่ม (3) เปรียบเทียบสภาพทั่วไปของวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม ภาคการผลิตอาหารและเครื่องดื่มที่เคยขอรับสิทธิบัตรกับที่ไม่เคยขอรับสิทธิบัตร การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงสำรวจ ประชากร คือ วิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อมภาคการผลิตอาหารและเครื่องดื่ม จำนวน 4,841 ราย การสุ่มตัวอย่างใช้การสุ่มตัวอย่างอย่างง่าย ได้กลุ่มตัวอย่าง จำนวน 179 รายเครื่องมือในการวิจัยใช้แบบสอบถาม สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ยเลขคณิต ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน การวิเคราะห์การถดถอยโลจิสติก และการวิเคราะห์ไคสแควร์ ผลการวิจัยพบว่า (1) วิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อมภาคการผลิตอาหารและเครื่องดื่มส่วนใหญ่ ไม่เคยขอรับสิทธิบัตร คิดเป็นร้อยละ 75.28 มีปัญหา อุปสรรคที่พบก่อน ระหว่าง หรือหลังการขอรับสิทธิบัตรมากที่สุดคือ ระยะเวลาที่ใช้ในการพิจารณานานเกินไป คิดเป็นร้อยละ 14.81 เหตุผลที่ไม่เคยขอรับสิทธิบัตรของวิสาหกิจขนาดกลางขนาดย่อม มากที่สุดคือ ไม่แน่ใจว่าผลิตภัณฑ์ กรรมวิธี หรือแบบผลิตภัณฑ์ของหน่วยงาน สามารถขอรับความคุ้มครองได้ คิดเป็นร้อยละ 23.05 (2) ปัจจัยส่วนประสมการตลาดมีผลต่อการขอรับสิทธิบัตร โดยปัจจัยที่มีผลต่อการขอรับสิทธิบัตรมากที่สุดคือ ด้านบุคลากร รองลงมาคือ ด้านสิ่งมีตัวตนที่ มองเห็นได้ที่เข้า มาเกี่ยวข้องกับการบริการ ด้านราคา ด้านกระบวนการ ด้านการจัดจำหน่าย ด้านผลิตภัณฑ์ และด้านการส่งเสริม การตลาด ตามลำดับ (3) การขอรับสิทธิบัตรขึ้นอยู่กับประเภทธุรกิจ นโยบายด้านการทำ วิจัย พัฒนาและคิดค้น ผลิตภัณฑ์ บรรจุภัณฑ์หรือกรรมวิธีการผลิตใหม่ของวิสาหกิจ ปัญหา อุปสรรคในการทำวิจัยและพัฒนา และ การวิจัย พัฒนาผลิตภัณฑ์ใหม่ของวิสาหกิจ